Szilágyi Sándor szerk.: Erdélyi Országgyűlési Emlékek 15. 1669-1674 (Budapest, 1892)

Milley János Jézus-társasági szerzetes jelentései az 1648-1653. évekről

» 1. Valachi. Rcsidentia Karanscbes. Desidcratur eo saoerdos. Descrla est. scire potui ad dei gloriam, et paitium illarum salutem scribenda. Anno 1648. 10. Novembris, in festo S. Martini. (Becsi udv. konyvtar Cod. Nro 7573. fol. 8—14.) II. Az 1649-iki jelentes. R e v e r e n d e i n C h r i P t o p a t e r. P a x e j u s d e m. Tardius fortassis, quam par esset, iussa exequor: prius per multa non licuit. Nunc, quae assequi potui, ruditer siibiicio de statu hic nostro et catholico. Transylvania constat nationibus 4. Yalacliis, Saxonibus, Siculis, 1'ngaris. Valachi coloniae veterum Romanorum. quorum et linguam corruptam habent, sunt potiori parte agrestes: sequuntur ritum Graecum toleratum a regnicolis. etsi de libertate religionis conditi articuli seu leges eo> non comprehendant. Pauci ali(|ui iam Calvinismuni susceperunt. Biblia liabent nuper versa in linguam suam ab uno ex praedicantibus aulicis calvinistis: ita nimirum zelant lupi ovium destructionem. De liac gente ad unionem reducenda non apparet ulla via, quamdiu princeps est acatholicus. Habent episcopum suum, qui Albae-Juliae in suburbanis residet. Sacerdotes eorum rudes sunt plerumque. Et immunitate ecclesiastica non ubique gaudent, qui ex perpetuo obligatis rusticis nati sunt: sed habentur ceu rustici. nisi se aliqua solutione redimant a laboribus consveti^ rusticanis. Ex hac natione constat potiori ex parte civitas Karan-Sebes ad tines Transylvaniae Turciam et Transalpinam Valachiam versus sita. Multi pro commoditate loci incolae sunt etiam nobiles. Olim hic residentia fuit Societatis Jesu. Post quam ejectam habitarunt ibi Franciscani aliqui Bosnenses, cum ludimagistro, a societate dimisso. Gregorio Lonczai. qui etiamnum ludimagisti um agit: et concionabatur Valachice: monachis. utpote ignaris linguae. sacra peragentibus, quoruni jam pertaesi cives, qui j>otioi i parte catholici sunt (quanquam et praedicantem alere debent propter mixtos calvinistas) optarent sacredotem externuin, (|iiem etiam petierunt, tum Alba a patre nostro Valentino. tum hinc a patre superiore. Missus fuit pro aliquo tempore, velut experiundi gratia. pater Gregorius Sz. Tamasi. sacerdos nobis adhuc ob alumnatum aliquamdiu obligatus. nunc paroclius in Szaz-Feness; sed difticultates expertus est. ut non sint visi velle eum habere efticaciter. Xam iupriniis cum residentia sit desolatissima, vineae neglectae. prae-