Károlyi Árpád (szerk.): Monumenta Hungariae Historica 3. Monumenta Comitialia regni Hungariae 12. 1606 (Bp., 1917)

II. A "bécsi béke" és a három kassai országgyűlés 1616. június-deczember

664

IROMÁNYOK ÉS VÉGZÉSEK

statuum nomine, quanta amicitiae necessitudine pactorum’ foedere ac fraterno quasi vinculo regnum Hungáriáé, a multis retro seculis cum archiducatu Austriae fuerit iunctum, sub eiusdem regis et archiducis protectione et tutela positi, communium periculorum contra communes hostes et invasores, propulsatores coniunctissimi, quorum consilia' et auxilia egregiarum victoriarum et opimorum spoliorum triumphi, utrique communia, a nobis commemorari potuissent, nisi hoc ipsum toti mundo satis superque cognitum, ex variis et fide dignissimis historicis, praeterea diversis pactatis, confoederationibus ac pacificationibus abunde manifestum esset, et nostra nunc secula id luculentius edocerent.

Praesertim si considerentur auxilia ab huius archiducatus statibus, non solum in tutelam partis regni Hungáriáé, quae adhuc sacrae caes. Mlls imperio subdita est, verum etiam pro recuperanda eiusdem omissa infra hominum memoriam collata, quis illorum ardor in amplificando hoc regno, quod indefessum studium in propulsando hoste immanissimo, quae constantia et virium coniunctio sedula, eandem belli fortunam experiundo et subeundo, fuerit, exemplo toti orbi terrarum, praesertim posteritati erit quatuor decimale hucusque continuatum bellum contra truculentissimum et immanem Turearum imperatorem eiusque indefessas irruptiones et cruentas machinationes, in quo sacra caes. M'as, Rudolphus secundus, non solum nil virium facultatum, consiliorum nihilque paternae defensionis intentatum reliquit, verum etiam (quod aeterna memoria dignum) Ser>as Vra proprio sanguini, bonis et gravissimis laboribus nusquam pepercit, sed id omne praestolabatur, quod ad regni Hungáriáé incrementum et tutelam usui fore existimabatur.

Quid vero inclytus Austriae archiducatus in tanta fortunae adversae inconstantia et vicissitudine opitulando praestiterit, quas et quantas auxiliares copias instruxerit, easdem ingenti pecuniae summa conduxerit, quotannis prae aliis mature in campum deduxerit et hostili periculo subiecerit quantasque calamitates a milite externo pertranseunte, ibidem imm orante pertulerit : nec calamo comprehendi nec verbis edici potest. Testatur hoc ipsum miseranda huius archiducatus facies et iam suis viribus exhausta nostra patria, quae nullis unquam impen-