Károlyi Árpád (szerk.): Monumenta Hungariae Historica 3. Monumenta Comitialia regni Hungariae 11. 1605—1606 (Bp., 1899)
II. A SZERENCSI GYŰLÉS 1605. APRIL HAVÁBAN.
186 A SZERENCSI GYŰLÉS. crediderat, per quos usus leguni et decretorum regni Ungariae penitus sublatus est; mandatis tantum et edictis ipsorum regnicolae gubernabantur, qui pro libitu ipsorum omnia disponebant. Ideo etiam saepe de injuriis quaerulantibus et ini qui täte oppressis legesque regni allegantibus per generales capitaneos S. C. Mtis responsum est, arma imperátor is apud illos ])lus valere quam leges et jura regni Ungariae, qua via plus armis quam legibus pro libidine ipsorum in quosvis Ungaros grassabantur, ita ut quicquid gloriae et honoris liabuit Ungaria, id totum conculcatum est, quicquid auri et argenti id omne exhaustum, quos ditiores et potentiores cognoverunt, hos armis, omnibus bonis et fortunis exuebant personasque ipsorum contra jura captivabant; alii ut vitam conservent suam in regna et ditiones S. R. M. Yrae confugiebant, ibique exules misere oberrare cogebantur ; non modo magnificum dominum Stephanum Ilesihasi marschalchum regni Ungariae, sed multos alios, si tempus et locus esset, enumerare possemus. Transylvaniam nobilissimam et ditissimam provinciám deletam et omni nobilitate prorsus exhaustam, non est, quod in memóriám revocemus ; dubium enim est, utrum deflenda potius vel pro illa divina. commiseratio oranda, quanta erudelitas, quae generosorum et magnorum virorum clam et palam laniena, ubi Basta pro legibus carnificem, pro advocatis et judicibus restes proponebat, palos praeparatos, lora et enses, quae omnia per literas fidei quas a S. M. C a se.habere asserebat, perpetrabat. Statutis pacis in comitiis constitutis Pragae postea S. C. M a s pro arbitrio suo addebat et adimebat, quae pro legibus regnicolis observanda violenter imposuit, prout et in anni praeteriti diaeta articulum talem statutis pacis contra jus oninium gentium statu it, quod quicunque causa religionis quandoque aliquid in medium proferret, confestim in poenas combustionis vel decollationis bonorumque suorum confiscationem incidat et reus habeatur, cum tarnen deus omnipotens non conscientiarum, non animarum principibus, sed ecclesiae potestatem fecerit. Milites Ungaros poenitus exautoraverat stipendioque privaverat et usque adeo eos inglorios esse voluit, ut etiam peditibus Ungaris, sine quibus tantum esse non poterat, Ger-
