Századok – 1983

KÖZLEMÉNYEK - Király Péter: A pesti görögök nyelvi vitái 600

606 KIRÁLY PÉTER andere Privilegien, heißen Carra-Wallachen, und leben nirgends mit Griechen oder mazedoni/chen Wallachen in irgend einer engeren gemein/chaftlichen kirchlichen Ver­bindung. Die mazedoni/chen Wallachen hingegen, welche gleichfalls ihre eigene be/ondere, aber noch rohe und unkultivirte Sprache haben, halten es /eit ihrer Ent/tehung /tets mit den Griechen, bedienen/ich im Handel und Wandel, und beym Sffentlichen Gottesdien/te der griechi/chen Sprache, leben und weben Sberall unter den Namen Griechenvon dem Herrn Dioecesan Bi/chof einen zweyten Pfarrer der nicht in ihrer Mutter- das i/t macedoni/ch Wallachi/chen, /ondern in der ihnen fremden Carra-Wallachi/chen Sprache den Sffentlichen Gottesdien/t und alle Gei/tliche Func­tionen verrichten; von der KSnigl. Preßburger Ober Studien Direction aber einen Lehrer, der ihre Kinder in der be/agten fremden Carra-Wallachi/chen Sprache unterrichten /olite, zu verlangen__. auf ihr dem Dioecesan Bi/chof eingereichtes Ge/uch wegen Ein­führung eines Wallachi/chen Gei/tlichen und der Carra-Wallachi/chen Sprache /ich /chriftlich zu aSßern ... wider das Ge/uch aber in Betreff eines Carra-Wallachi/chen Lehrers..(No 9); „ ... Graeca enim et Illyrica lingvae perfecte excultae /unt, et in cultu Divino a tempore primitivae Eccle/iae u/itatae; lingva e-contra Macedonico- Valachica literis propriis de/tituitur, ac nunquam hactenus u/itata fuit, nec ad u/um devenire pote/t prius, quam ubi in eadem Libri Eccle/ia/tici cons/cripti, et Synodaliter approbati fuerint,.,. Nunc enata privata di/cordia nonni/i in opprobrium Graecorum mox imperfectam Macedonico-Valachicam mox Carra-Valachicam illis penitus ignotam inducere volunt,...” (No 10); „...hinc eosdem a petito /uo relate ad inducendam lingvam Valachicam amoveri motivo etiam ex eo, quod ob defectum proprii typi, Libris Eccle/ia/ticis nativo idiomate /uo concinnatis /ynodaliterque approbatis penitus de/tituerentur, idiomatis autem Carra-Valachici, quod in Banatu obtinet, et typo Cyrilliaco imprimitur, pror/us ignari forent, adeoque per inductionem /eu unius /eu alterius lingvae, nonni/i gravi /candalo et litibus perpetuis an/am praeberent”. (No. 12). A vlachok kérésük alátámasztására kifejtik, hogy a vlachot nemzeti nyelvüknek tekintik. Emellett a bánáti vlach nyelv, amely a könyvekben és istentiszteleti aktusoknál már régóta használatos, a vlach nyelvnek csak egy kiműveltebb változata, s a macedo— vlach és a bánáti vlach nyelv közötti viszony olyan, mint amilyen a népi illír vagy modern szerb és az ószláv (egyházi szláv) nyelv, valamint a kereskedők által beszélt görög avagy a modern görög és az istentiszteletnél használt görög (avagy hellén) nyelv között megállapít­ható. Vö.: „ . . .ac proinde Parocho provideamur, qui nobis Valachica, quam nos pro Patria recogno/cimus Lingva, Lyturgiam, caeterasque Sacras functiones celebret”. (No 11); „ .. . die gewShnliche griechi/che Sprache, die von Handelsleuten ge/prochen wird, weit von der Schien, und der beym Gottesdien/t Sblichen griechi/chen Sprache ent/chieden i/t...” (No 6); „ ... Objicitur ex parte Graecorum etiam id, quod in Lingua Nativa ln/tantium, Macedonico nempe Valachica Sacra neque peragi po//int, cum inhac Dialectu nulli praeexi/tant Libri Lÿturgici: ut autem Idiomate Valachico, quale in Banatu et Tran/ylvania u/u venit, celebrentur, congruum eo minus videatur, quod In/tantium idioma a Lingua Valachica proprie sic dicta nimium differat. — Sed elidere contendunt etiam hanc difficultatem In/tantes, dum reponunt, de/iderium suum non alio tendere, quam ut Sacra eadem, quae in Ditionibus his a tot Saeculis jam u/u venit, Lingva

Next

/
Oldalképek
Tartalom