Bél Mátyás: Sopron vármegye leírása I.; C sorozat 2. kötet - Sopron Város Történeti Forrásai (Sopron, 2001)
DÉRI BALÁZS: A szövegkiadás és fordítás elvei
stram vsque aetatem, perdurauerunt. Et referunt omnino hodieque, suae huius originis, indicia. Praeter mores enim auitos, adhuc lingua vtuntur Hunno-Auarica; tametsi vtrobique admiserint contagii quidpiam, ex vicinitate; cum Germanorum, tum Croatarum etiam. Nam, linguae quidem dialectus, non vna ratione, a Cis-Danubiana discrepat: vt haud desint, qui Trans-Danubianos, crassioris Hungarismi, accusent; Tibisci in primis accolae, qui et moribus, et lingua, proxime, ad priscos illos Hungaros, creduntur accedcre. Quidquid eius sit, multum, a natiuo, Hungarici sermonis, decore, Trans-Danubianos, vniuersim omnes, defccisse, nemo negauerit, nisi ii forte, qui [p. 25] id de se dici, aegre ferunt. Mores certe, passim, a Germanis, iam pridem, mutuare coeperunt. §. III Germani, horum Post Hungaros, Germani, iure optimo, memorantur: quippe quos, antiantiqmtas et lingua: quitate etiam praeueniunt. Non refero originem eorum, ad Pannones, quorum linguam Germanicam fuisse, non sine specie veritaris, contendit CLVVERVS.") TACHVS 0 ) vtrum, inquit, Auarisci, in Pannoniam ab Osis, Germanorum natione, an Osi, ab Auariscis, in Germaniam commigrarint, cum eodem adhuc sermone, institutis, moribus, vtantur, incertum est. Quibus verbis Osos, Germanicam nationem esse adserit. Sed, tametsi Germanos fuisse natione, non tamen lingua, subiicit: Osos, inquiens,i T ) Pannonica lingua coarguit, non esse Germanos. Quemadmodum infinitos habemus Hungaros, qui linguam Hungaricam penitus ignorant: ita verosimile est, Germanos fuisse Osos, licet Germanicae linguae ignaros. Atque ab his, Pannoniarum Germanos, arcessunt, non plane nulli. Rectius, ab anriquissrmis Celtis, Gothis, et Boiis deriuaueris, quos Germanico ore locutos fuisse, nemo temere negauerit. Et profecto, haud multum, a vetusta illa, Celtarum, Boiorum et Gothorum dialecto, Germanorum nostrorum sermo discrepat. Ostendit hoc, cum dicrio plebis,s) tum anriquae, oppidorum Comitatus huius, tabulae, linguam redolentes obsoletam, et ab origine sua, haud multum dissidentem. Enim vero, a primis Gothorum temporibus, perpetuo Comitatui inerant, qui Germano loquerentur idiomate, et tunc quidem, cum rerum vbique Hunni potirentur. Ac, Hcet infinita Gothorum mulritudo, in Italiam postea commigrauit; tamen, manserunt in Pannoniis validae reliquiae, quae et linguae, et gentis memoriam, tuerentur. Accessit Longobarcbrum irnmigratio. quos itidem Germanos fuisse, ipsum nomen innuit: vt iam consuetudinem cum vicinis Tauriscis, et Noricis, taceamus. Hinc vero coniicias, non potuisse, linguae Germanicae, eandem mansisse dialectum; quin immo, mixtis, tot gentium loquendi "•) Germaniae Antiquac, Lib. I. cap. V. p. 54. °) De Moribus Gcrmanorum. Cap. XXVHI. P) Ibid. Cap. XLIII. initio. 1-) Illius potissimum, quam Die Hient^en, adpcllant, et quae a Scmpronio progrcssa, late, per Comitatum Castriferrei habitat. laboriosum genus; at scrmonis inficeti.
