Folia Theologica et Canonica 2. 24/16 (2013)

IUS CANONICUM - José Miguel Viejo-Ximénez, Cicerón y Gradano

CICERÓN Y GRACIANO 201 Como otros parágrafos de la CDC, este dictum p.c.l anuncia un cambio de tema49: «Hasta aquí hemos tratado de la elección y de la ordenación de los cléri- gos. Ahora pasaremos a las ordenaciones de los simoniacos (...)»• La indi- cación que viene después confiere al pasaje un carácter singular: «(...) y para dejar darò con mayor facilidad lo que sobre esta herejía estableció la autoridad de los santos Padres propóngase a la vista de todos una causa cuyo supuesto de hecho comprenda a (.. .)»• El autor descubre su mètodo de composición, «causa deducatur in medium», lo que no ocurre en los dichos de las distinciones de la prima pars. No considera necesario explicar qué es una causa, recurso que uti­liza corno supuesto en tomo al que gravitan problémás abstractos: «(...) quienes son ordenados conscientemente por simoniacos, quienes son consagra- dos por simoniacos, ignorando que lo son, y las ordenaciones que se confieren por dinero». En esta ocasión, negotium no es sinònimo de causaiacción /proce­so50. La Summa Quoniam in omnibus (SQO) al DG, atribuída a P, utiliza causa/negocio en el mismo sentido que el d.p.c. 1 de la D.10151. Algunos comentarios de la primera mitad del s. XII a la Rhetorica prima {De Inventione) de Cicerón establecieron esta reláción causa/negocio: negotium es el dicho o hecho de las personas que provoca una causa (controversia)52. La causa/negocio de D. 101 d.p.c. 1 es una categoria retòrica. 49 D.101 d.p.c.1 tiene un interés especial para la Redaktiongeschichte del DG, asf corno para la reláción entre los manuscritos más antiguos: cf. Larrainzar, C., El Decreto de Gradano del codice Fd ( = Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Conventi Soppressi A.1.402). In memóri­ám Rudolf Weigand, in lus Ecclesiae 10 (1998) 421-489, en especial 450-451. 50 Cf. supra la nota 27 de este estudio. P empieo este sentido de la expresión «negocio» al comen- tarC.l q.4d.p.c,12: «(...) iuris civilis ignorantia nemini obesi in damno vitando, si negotium, i. e. si causa (...)» von Schulte, J. F. (ed.), Die Summa des Paucapalea über das Decretum Gratiani, Giessen 1890 (Aalen 1965), 55. 51 Por ejemplo, en sus comentarios a C.15 pr. («Cuius negotium tale est Clericus quidam [...]»), C.20 pr. («Quorum taie negotium ponit Duo pueritiae annos agentes [...]»), C.22 pr. («Cuius thema tale est Episc. quid, iur. fais. etc. In hoc negotio v. notantur quaestiones.»), C.23 pr. («Quorum negotium tale est Episcopi quidam cum p. e. i. h. i. s. etc. In hoc themate octo forman- tur quaestiones.»), C.24 pr. («Cuius negotium tale est Quidam episc. i. h. i. a. d. s. etc. In hac causa très assignantur quaestiones»), C.25. pr. («Cuius thema taie est: Sancta rom. eccl. etc. In hoc negotio duae sunt quaestiones»), C.26 pr. («Cuius negotium tale est Sacerdos quidam sortile- gus etc. In hoc negotio VII. assignantur quaestiones.»), C.27 pr. («De quibus scilicet voventibus negotium ponit in quo auctoritates hinc inde controversantes distinguuntur et qui matrimonium contrahere possint vel qui non, aperte definitur. Quorum thema taie Quidam votum castitatis habeas desponsavit sibi uxorem etc. [...] In hoc negotio duae assignante quaestiones.»), C.31 pr. («Cuius negotium tale est Uxorem cuiusdam alius constupravit etc. In hoc negotio III. formantur quaestiones.»), C.33 pr. («Cuius negotium tale est Quidam impeditus maleficiis etc. In hoc nego­tio v. notantur quaestiones.») y C.36 pr. («Horum negotium tale est Filiam cuiusdam pâtre igno­rante etc. In hoc negotio duae formantur quaestiones.»). von Schulte, J. F. (ed.), Die Summa, 84,94, 96, 99, 104, 106, 108, 111-12, 124, 130y 142, respectivamente. 52 Thierry de Chartres, por ejemplo, explicó los «lugares comunes» del De Inventione, 1.24.34 con estas palabras: «Nunc de circumstantiis. Sunt igitur duo de quibus in rhetorica quaestione agitur, persona scilicet atque negotium. Persona est ille vel illa qui vel quae ducitur in causam, negotium vero est dictum vel factum personae propter quod ipsa devocatur in causam.»

Next

/
Oldalképek
Tartalom