Circulares literae dioecesanae anno 1916. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Cardinale Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae

I.

5

a se vocatis Dominus ipse benigne subministrat. Utinam hoc reti ad Dei gloriam animarumque salutem bene semper usi fuerimus, utinam pisciculos per haec fila, laetos tristesque casus, e venenatis saeculi paludibus ad purissimum vitae spiritualis traxerimus oceanum.

Horribilis conflagrationis, quam bellum succenderat, flamma non parum contulit ad vinculum unitatis non solum inter fideles, sed praecipue cum pastore suo firmius solid i usque cudendum. Consilia et consolationes, quae veluti stellarum lumen tenebrosa nocte avidius crebriusque hoc expetebantur a Vobis tempore, speciales devotiones, sacramentorum frequentationes ad patrem filios, ad pastorem reducebant oves. Illud „omnibus omnia fieri“1 ex antiquis illis S. Pauli temporibus vix unquam cum majore quam hodie lucrandarum animarum spe alliciebat pastores. Investigabiles sane sunt viae Domini in- comprehensibiliaque judicia2, qui ipso hoc terribili bello, dividendis — crederes — ab invicem animis scindendisque caritatis vinculis nato: ad insperatos utitur unionis nexus procreandos. Nostrum igitur erit agere, ut vinculum fideles inter ac pastorem Deo cooperante mirabiliter firmatum, in sua soliditate perseveret om- nique, quem prudens suadebit zelus, pastorali magis in dies foveatur diligentia. Tristissima quae bello junguntur illudque sequuntur tempora multiplices huic diligentiae suppeditabunt occasiones. Sane si grex tamquam bonos inter pericula nos sibi adstitisse noverit pastores, si familia tamquam providos nos sibi tempore nubilo invigilasse meminerit patres: etiam pace ac prosperitate recuperata, filiali

1 I. Cor. 9, 22.

2 Rom. 11, 33.

nobis semet subjiciet obsequio, manumque illam, quae tot flentium absterserat lacrymas, licet hinc inde virga paterni rigoris armatam, grato osculabitur animo.

V. V. et F. D. Atra mundo adhuc incumbit dolorum nox: faces bellici incendii alternis hic —illic terrent flammis; timendus mugientium tormentorum aérem agitat tonitrus miserabilisque ad coelum fertur vulneratorum ac morientium gemitus, ploratus et ululatus, tristis item viduarum ac orphanorum lamentatio : spectaculum utique funestissimum. Attamen quasi e profundis densissimisque tenebris suavissimi serenae lucis ad nos penetrant radii verba divinae illius promissionis: „Pressuram in hoc mundo habebitis, sed confidite, ego vici mundum“.1 Certa de adversitatibus hujus saeculi nobis in Domino confidentibus promittitur victoria.

Praeclara adimpleta jam ex parte hujus divinae promissionis hucusque experti sumus specimina. Longa serie ob oculos se sistunt splendores triumphorum in tot proeliis reportatorum; cives armorum expertes in sacrificiis patriae offerendis admirabili contendunt aemulatione; delectat illa, quam in populo christiano conspicimus moralis vitae e tumulo pristinae tepiditatis resurrectio. Talia initia, tantos successus assecutis merito splendidum fundatae spei affulget sidus, fore, ut qui dederit bene incipere, melius prosequi, idem daturus sit ad optimum finem perducere. Hac spe innixis suaviter ultima auribus resonant gratiarum actionis ad finem anni peractae verba: In te Domine speravi, non confundar in aeternum.

Spes attamen nostra in auxilio divinae opis collocata nullatenus ad inertiam, sed ad eo majorem virium nos stimula1 Joan. 16, 38.