Circulares litterae dioecesanae anno 1883 ad clerum archi-dioecesis strigoniensis a Joanne Cardinale Simor principe primate regni Hungariae et archi-episcopo dimissae

XV.

78

ronymus in epistola ad Oceanum de obitu Fabiolae et in altera ad Eustocbium de obitu Paulae, aeque mentionem facit cantus ecclesiastici in obitu; et in vita primi eremitae B. Pauli scribit, S. Antonium, quamvis solus esset, Pauli exequias celebrantem, psalmos atque bymnos de Christiana traditione cantasse. — Ex eodem S. Patre discimus, suo tempore promiscue una cum Clericis cantasse in Ecclesia populum, simulque Sacerdoti orationem danti vel colligenti respondere consuevisse. „Ad similitudinem, inquit ') coelestis tonitrui, Arnen reboat.“ S. Ambrosius in oratione de tradendis basilicis 2) adversus Ari- anorum calumnias, cantum Ecclesiasticum, hymnosque suos defendit .... E nube testium, qui proferri possent, unus adhuc audiendus est, S. Basilius, qui in sacris Christianorum conventibus, usum Psalmodiae et sacrorum hymnorum ubique locorum et terrarum vigere aperte docet, dum Ecclesiam eapropter cavillantes haereticos sic perstringit ) „Horum gratia si nos fugitis : fugietis simul et Aegyptios, fugietis Lybiam utramque, Thebaeos, Palaestinos, Arabes, Phoenices, Syros, et qui ad Euphratem habitant, ut (semel dicam) omnes, ad quos vigiliae et preces, commu- nesque psalmodiae in pretio sunt.“ Vim autem in animos ecclesiastici cantus nemo melius expressit, quam qui illam proprio didicerat experimento S. Augustinus: „quantum flevi, scribit ille 4) in hymnis et canticis tuis, suave sonantis Ecclesiae tuae vocibus commotus acriter. Voces illae influebant auribus meis, et eliquabatur veritas tua in cor meum, et ex ea aestuabat affectus pietatis, et currebant lacry- mae, et bene milii erat cum eis.“ Idem S. Augustinus, subin factus Hypponensis Episcopus, sic amavit sacram canendi consuetudinem, ut interdum, de prolixitate illius nonnulli rerum divinarum parum studiosi quererentur, quos his verbis notat: 5) „Adhuc quoque, quod valde dolendum est, conqueri vobiscum volo ; quia sunt aliqui, et maxime potentes istius mundi, qui cum veniunt ad Ecclesiam, non sunt devoti ad laudes Dei celebrandas, sed cogunt Presbyterum, ut abbreviet missam, et ad eorum libitum cantet: nec ei licet morem Ecclesiasticum sequi, propter illorum gulam et avaritiam.“ — Licet autem in universo christiano orbe cantandi in Ecclesia semper viguerit usus, tamen non idem ubique obtinuit canendi modus. — In Oriente alius viguit, alius in Occidente. Mediolanensis Ecclesia sub S. Ambrosio formam cantus ecclesiastici orientalis et cum hac suaviorum vocum concentum ado- * ptavit. — Ecclesia Romana proprium semper habuit cantandi modum, in quo nec suavitas deerat, nec mira quaedam gravitas desiderabatur. — Ecclesiastici cantus in meliorem formam instauratio S. Gregorio M. debetur, qui cantum planum et unisonum adinvenit, progredientem per certos limites et terminos tonorum, quos modos seu tropos vocant musici, et octonario numero definiunt, secundum naturalem generi^*' diatonici definitionem. — Huic cantui, ab auctore suo Gregoriano dicto, cum Galli et Germani nonnulla miscuissent, Carolus M. Imperator, illum, prout testatur Joannes Diaconus °) ad primigeniam Papae Gregorii harmoniam restitui curavit, nullique labori pepercit, ut idem Gregoriánus cantus in Occidente propagaretur. — Hoc ipsémét sic enarrat Imperator 7) : quod quidem et nos collato nobis a Deo regno Italiae fecimus, sanctae Romanae Ecclesia fastigium sublimare cupientes, revei) Praef. in ep. ad Gall. — ») 5 lib. epist. — a) ep. 69, — *) L 9. confess, c. 6. — ») Ser. de temp. 251. — •) in vita S. Gregor. 1. 2. — ’) lib. contra Synod. Graecor.

\