Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typographia S. Ludovici Weber / 1831

10

Institutis pro ratione aetatis et conditionis studiosae juventutis inducantur. Ea demum in singulis publicorum litorariorum Institutorum locis Politiae ratio ineatur, quae corruptionem morum, et valetudinis destructionem quam optime antevertat.

10. ) Prout supra constitutum est, ne fundorum pro Educatione et Institutis literariis destinatorum Administratio a suprema Regia Inspectione via Politici Regni Dicasterii ad mentem fundatorum exercenda, ullo unquam tempore avellatur, ita haec taliter coordinetur, ut proventus illorum ab omni nociva fluctuatione, quae tam extensionem, quam meliorem Instructionem rei literariae nimis moratur, quam efficacissime praeserventur. Caelerum generatim Inspectio et Directio educationis publicae in sensu et spiritu Articuli 10. 1790. et aliarum legum exercenda, cum publica Regni Administratione intime conjuncta maneat, et neque illa ulli statui aut conditioni Regnicolarum exclusive concredatur, verum aptissima unice Individua pro muniis Directorum, Professorum, et Magistrorum deligantur. Concursus autem pro cunctis vacantibus in literariis Institutis Cathedris in quantum talis pro ratione circumstantiarum necessarius esset, et apta notaque Individua, quae scientiae suae publica ediderunt documenta praesto non essent, exclusive in ambitu Regni Hungáriáé coram Regia Universitate instituantur, et Theses concurrentibus proponendae, per eandem Universitatem defigantur. — Ut autem

11. ) Directores hi, et Professores publici, Scholarumque Magistri majori cum zelo in gravissima hac administrandae Reipublicae parte versentur, iidem qua publici Regni officiales considerentur, apertusque sit illis ad publica in Regno munia consequenda campus, prout etiam illis, qui peculiariter in publica Juventutis educatione semet distinxerint, aut eruditis Lucubrationibus et operibus gloriam Literaturae Hungaricae auxerint, condigna proemia constituantur. Qui demum in his muniis consenuerint, his de congrua ad tempus vitae pensione prospiciatur.

12. ) Praestabilitis igitur his, totius Rationis publicae Educationis et Rei literariae Principiis, Sua Majestas Sacratissima, Status et Ordines clementer securos reddere dignata est, se educationem et literariam Juventutis Institutionem, quam semper inter primarias Regii sui muneris curas habet, secundum eadem haec Principia via Consilii Regii Locumtenentialis, relate tamen ad Scholas Evangelicas utriusque confessionis, unice in sensu praecitali Articuli 26: 1791. coordinaturam , atque eorum etiam , quae circa specifica coordinationis puncta sibi per Status et Ordines Regni proposita sunt, congruum usum facturam; cunctas demum fundationes hoc scopo factas, signanter autem illas, quae per Magnae memoriae Imperatricem et Reginam Hungáriáé Apostolicam Alariam Theresiam aviam suam, medio elargitorum anno 1780. fundationalium Privilegiorum praesenti etiam Articulo confirmatorum, et in perpetuum stabilitorum collatae sunt, ad mentem Articuli 23: 1791. aliarumque Regni Legum, sub inspectione antelati Consilii Regii Locumtenentialis administrari curaturam, et tam has, quam universam Rem literariam nunquam extero, aut ex Individuis exteris constanti Collegio concredituram, aut subordinaturam.

13. ) Ut autem de modo publicae Educationis et Institutionis Juventutis, totiusque coordinationis Rei literariae, quae cuivis Patriae Civi summe cordi esse debet, quilibet plenam cognitionem habere possit, altefata Sua Majestas una benigne disponet, ut cunctae in sphaera praestabilitorum Principiorum elargiendae Ordinationes et Instructiones, semper typis publicis edantur, atque ut ad cunctorum notitiam pervenire possint, cum Regni Jurisdictionibus communicentur.

Stabilito praeviis principiis eo , quod in Re litoraria hungarica constituendum exoptabile ac necessarium judicatur, proin ut effectuetur, praecipi debet, naturalem deposcere ordinem putabat haec Deputatio, ut antequam adhuc principiorum borúin in spe-