Bakos Katalin - Manicka Anna szerk.: Párbeszéd fekete-fehérben, Lengyel és magyar grafika 1918–1939 (MNG, Warszawa–Budapest, 2009)
III. KATALÓGUS - 2. HAGYOMÁNYKERESÉS - - Árkádia
bytowaniu sens ostateczny. Osobista tragedia Heleny Radziwittowej (przedwczesna śmierć trzech córek) przyczyniła się do ukształtowania programu ikonograficznego Arkadii, w której nie zabrakło dziś niezachowanej Bramy Czasu, nagrobka na Wyspie Topolowej i Zakątka Melancholii. W grafice polskiej z lat międzywojennych niewiele mamy typowo arkadyjskich widoków - i znów, podobnie jak w wypadku miejskich rozrywek wieczorową porą, w malarstwie istnieje cały szereg doborowych tego typu przykładów, głównie w twórczości Eugeniusza Zaka i Wacława Borowskiego. Być może brak ten można wytłumaczyć nieobecnością koloru w grafice - a jeśli już - to przeciwstawionego mocnemu konturowi albo też w postaci płaskich plam barwnych, bez śladu światłocienia, podczas gdy arkadyjskie pejzaże mają najczęściej delikatne, pastelowe barwy, mocno zgaszone, wręcz przydymione. Taki właśnie efekt można zaobserwować u Borowskiego w jego litografiach, odbijanych na kremowym papierze, ujętych w dwie niewielkie teki. W przeciwieństwie do innych tego typu przedstawień w polskiej sztuce wyraźnie mniej jest wszelkiego rodzaju La Baigneuse w plenerze, na korzyść melancholijnych młodzieńców w dziwnych nakryciach głowy. Innym przykładem idyllicznych pejzaży są Paysages polonaises Konstantego Brand la, polskiego artysty tworzącego we Francji. Trzeba powiedzieć, że jego krajobrazy z chatą i bocianami, z chatami krytymi słomą, z rozmokłymi, rozjeżdżonymi drogami i przede wszystkim - z wysokimi drzewami - nie są w żaden sposób wystylizowane, przypominają raczej grafikę rodem z poprzedniej epoki i może właśnie dlatego tchną ogromnym spokojem, ich nastrój jest wręcz senny. Niemal połowę każdej kompozycji zajmuje jasne, czyste niebo, nieliczne sylwetki ludzkie mają charakter sztafażu i rzecz jasna - nie są to żadni przebierańcy, nie mówiąc o baigneuse'ach. Sielskie pejzaże Brandla wyrażają tęsknotę artysty za polską wsią zaciszną, polską wsią spokojną 16 . Wactaw Borowski, Odjazd / Indulás / Departure, 1927, 11/7 11/2 ll/l. VILMOS ABA-NOVÁK (1894-1941) Odpoczynek na świeżym powietrzu, 1922 Pap., miedz.; 41,4 x 56,5 cm Nr inw. 1955-4370 11/2. ISTVÁN SZŐNYI (1894-1960) Oczarowanie Eliasza, 1922 Pap., miedz.; 27,8 x 17,6 cm Nr inw. 1927-1876 11/3. KÁROLY PATKÓ (1895-1941) Odpoczynek po kąpieli, 1923 Pap., miedz.; 24,5 x 26,5 cm Nr inw. 1955-4292 11/4. KÁROLY PATKÓ (1895-1941) Zbiór owoców, 1923 Pap., miedz.; 17 x 19,7 cm Nr inw. 1925-1622
