Szilágyi Sándor szerk.: Erdélyi Országgyűlési Emlékek 7. 1614-1621 (Budapest, 1881)
19. fejezet: 1614-1621 - Törvények és okiratok
1615. JAN. 24. —FEBR. 5. 217 inconstantiam et tiuctuationem in miseram et luctuosam plane conditionem delapsa conspicitur, sufficiens, idoneumque ius ac plenam authoritatem et habuisse semper, et etiamnum merito habere debere: attamen siquidem modernus provinciae status alius est, diversa quoque consilia tum circa ipsam, quam gubernatorum ejusdem, considerationes habendae sunt. Manifeste quidem animadvertunt domini consiliarii articulos pacificationis tractatus Posoniensis, in novissima regni diaeta sancitos in persona Gabrielis Bethlen labefactatos esse ; habent enim expresse articuli illi, quod ipsi provinciales adeo impense et graviter sollicitarunt semper, ut libera electio ipsis salva et integra permaneret, adeo ut etiam pacificationi Viennensi non secus astipulari voluerint, quam cum conditione, in quantum liberae eorum electioni non praeiudicat. Hic tamen Gabriel Betlen contra hactenus usitatum, modum primumque et praecipuum provinciae privilegium, nulla ratione legitime introductus, sed vi et potentia Turcarum, exturbato legitime pacto electo principe intrusus, titulum principis, quo tamen ex praedictorum articulorum Posoniensium, singuli legitime electi uti poterant, repudiavit, et iuxta voluntatem Turcarum vajvodam seu gubernatorem sese appellitat. Jure merito itaque sacra sua M ta s ex lioc offensam sese videns, altiusque rem penetrans, perspicit haud dubie quod si in posterum quoque saepius, exemplo Betlemi, opera, promotione, et armis hostiuni Turcarum, conniventibus provincialibus, principes in provincia constituerentur, futurum esset, ut penitus a iurisdictione regui et obsequio sacrae coronae avelleretur, maxime cum etiamnum Turca arroganter tale ius coronae labefactare et convellere nitatur, ubi, ne lapidem ex ea adimi se passurum iactitat. Jure in quam merito sua Mt»s iu id sibi intendendum esse proponere posset, ne per huiusmodi actus ac processus, iuri et authoritati sacrae coronae quippiam decederet, ut etiam armis immunitatem regni conservaret. Accedente tamen postmodum statuum et ordinum consensu, acceptatoque et confirmato pro moderatore provinciae ipso Bethlemo, quocum una cum provinciae ordinibus sua M ta s intervenientibus etiam aliquot iam ablegatorum hinc inde missionibus, tractatus intercedit: maxime siquidem omnium sapientium iudicio, quaevis prius tentanda sint, quam ad arma deviniatur; accedente eo quoque, quod suae M ti s diplomata, decreta et diversae scriptae literae super hoc negotio editae fuerint, induciae promissae, spes ordinandorum commissariorum data. A quibus recedere, iutegrum liaud fore videtur. Per tractatum itaque nonnisi negotium componendum expedire, rerum et circumstantiarum qualitate sic stantibus, liquet; ac licet ex praemissis rationibus, quo ad personam Gra-
