Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)
Veszprém vármegye
SECTIO II. DE PAGIS PROCESSUS MEDIOCRIS 573 Krakó Szörcsök,J quae omnia parvo interstitio2 territorium circumveniunt. Alioquin3 solum et heic glareosum, prata nulla, ideoque ex viciniis aere foenisecia parantur. Silvae aliqua modica pars4 est in meridiem. Caeterum olim bellis Turcicis magna sive audacia, sive fortitudine increbuit. Nam quum Tureus hinc, et illinc dominari velle videret, vallis locum, et lorica veprea, alteque egesta humo incinxit, eoque modo vim barbari antevertere voluit, diuque eadem forte, virtuteque incursionibus eius restitit. Quocirca post oppidum a barbaris non Nagy-Jenő, sed Tüskevár,5 quasi castrum6 vepreum appellabatur. Atque cum neque id sufficeret, studio Tureis contra eundi templum etiam vicinum PP. Paullinorum1 pari vallo, atque fossis circumduxit, ex eodemque velut ex arce in barbaros incursantes diu mascule, atque animose egit, neque succubuit ante, quam tota eiusdem ora barbarorum potentiae subiiceretur. Et quamvis post etiam nunc bello, nunc8 pestilentia, nunc aliis infortuniis vexabatur, mansit tamen semper intrepide, regi, atque Domino omni cura, diligentiaque obsecundaturum.9 a ) [p. 103.] 21.) Vásárhely10 quasi nundinarum locus, oppidum est, nundinis ternis annuis, diebus nimirum B. Margarithae, Divin Benedicti, ac tertiis ante natales Domini celebrari solitis, sub monte nobili Somljo,12 in meridiem conspicuum. Erat olim locus liber, merorumque libertorum sessio, quam tamen, quum Bela IV. Margaritham13 unicam filiam suam in insula leporum, prope Budam, monasterio, et templo excitando deditam, paterno affectu,14 atque indulgentia prosequi vellet, et iuvare: hocce ei, et sororibus eiusdem Vásárhelyium15 anno MCCLIX. solenni cum diplomate contulit.16 Eiusdem regis, et patris pientissimi munificentiam roboravit filius Stephanus IV. s i c adiecto alio diplomate anno MCCLXIV, et iterum anno MCCLXX. Elisabethae, filiae suae gratia. Prostat adhuc praeter ista bulla Innocentii II. Pontificis, qua collationes istae sub mina anathematis prolixe ad annum MCCLXXVI. stabiliuntur. Carolus vero huius nominis rex primus Hungáriáé non modo corroboravit regum antecessorum suorum donationem, sed etiam cum reliquorum vicorum, tum in primis, et oppidi huius caussa, manifestis litteris anno MCCCXLII. exhibitis thesaurarios suos regios monuit, ut ne eiusdem incolas Virginum B. Margarithae,17 subiectos respectu aerarii contra ipsarum (ut verba sonant) privilegiatamn libertatem molestare, seu aggravare nite[p. 104frenturP Par etiam Matthiae Corvini voluntas fuit,20 quum anno MCCCCLXIII. oppidum hocce praeter reliquas possessiones earundem virginum a solutione camerae, in perpetuum voluit eximendum, idemque mox anno tertio scilicet anno MCCCCLXV. iteratis litteris a° Reliqua lege ab ante pagina 57. de Tüske-vár.' 1 Krakó Szörcsök A p. 127. Kraószörcsek (!) 2 A p. 127. add. oppidi 3 A p. 127. alioqui 4 A p. 127. portio 5 Ap. 127. Töskevdr 6 corr. ex caestrum 7 A p. 127. Paulinorum 8 A p. 128. nuc (!) 9 obsecundaturum A p. 128. obsequundaturum; idem add. Sacris eius praesunt PP. Pauliniani 10 A p. 128. Vásárhely 11 A p. 128. D. 12 A p. 128. Somlyó 13 A p. 128. Margaritam 14 A p. 128. adfectu 15 A p. 128. Vasarhelyium 16 Belae IV. regis diploma 17 A p. 128. Margaritae 18 corr. ex privilegia, tam sec. A p. 128. 19 corr. ex niteterentur 20 A p. 129. est 1 Haec nota a nobis creata; quae enim in ea sunt, in ms. in fine descriptionis vici Nagyjenő apponuntur, haud ulla nota adiecta. Cum tamen Belius nunquam in ipso textu, sed in notis sub textu positis paginas librorum manuscriptorumve a se citatorum consignare solitus esset, etiam nos ita fecimus. Quod ad „p. 57. ” attinet, copista hic paginam manuscripti sui denotat; in nostra editione vide oppidum Tüskevár in p. 550. Vásárhely.
