Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)

Sopron vármegye

MEMBRUM III. DE OPPID. DE SZÉLESKÚT, FEKETE-VAROS

211

§.I.

Széleskút, seu Breitenbrunn.

Széles-Kút, Germanice Breitenbrunn, a lato fonte, quem in medio habet oppidi, nomen manavit. Perennis est uberque scatebra, aquae limpidae et salubritatis eximiae. Haustus, haud profundior, quam qui manu prehendi possit. Totum fontem, lapis concludit, saxo uniformi operculatum. Itaque, oppido ubertim aquas suppeditat, sive ad culinam opus sit, sive ad potum. Rivus praeterea, qui ex fonte emanat, in lacunam colligitur, ne inutiliter diffluat. Ad meridiem [p. 132.] lacus Peiso ei subiacet, depressius multo, quam est positus, oppidi. In septemtrionem mons adsurgit Laitberg, cuius latera, vite obsita, ad oppidum usque pertingunt, non minus adspectu iucundo, quam commodo incolarum. Utrinque, ab oriente et occasu, habet agros, ex tenui cultu fertiles. Alioquin medio itinere, quo Pisonio, ad Sempronienses itur, oppidum consedit; hinc etiam, nunc meridiantibus, nunc pernoctantibus, viatoribus, diversorio est. Aedes sacra, lacui propius accedit, turris contra, in foro, editiori loco, eminet. Domicilia pulchra serie ordinem servant, structura neque vili, sed nec culta admodum. Subest ditioni Kis-Mártonensi. Ceteroquin, ad istud oppidum, atque vicum ei confinem, Winden, exstantia rudera Romani aggeris, vasti et elevati adhuc“ ’ Marsiglius observavit: Simplicis, inquit, figurae circumuallatio, medio milliari, a lacu Peisone1 distat, altiori adhuc aggere conspicua, quae nisi ex una parte in angustius spatium coarctaretur; inconditum quoddam quadratum oblongum efficeret, cuius longitudinem DCC. latitudinem vero, MDL.passus, emetirentur.

§. II.

Fekete-Város, seu Purbach

Fekete Város, Germanis Purbach, propius Peisoni adsedit, extra illuvionum tamen pericula, atque iniurias; tametsi situm habeat humiliorem, quam Széles Kut; at soli eadem, cum fertilitas est, tum adspectus. Murus, qui [p. 133.] oppidum ambit, crebris turribus instructus est, modici roboris, idemque quadrangula figura, pro oppidi habitu circumductus. Aedes sacra in medio insedit, elegantis fabricae, atque ornamentorum haud vilium. Reliqua aedificia structurae quidem sunt caementitiae; sed tot bellorum iniuriis, multum hinc inde luxata. Lingua ut in Széles Kut Germanica, dialecti potissimum, ex Styriaca, Austriacae. Incolarum ingenium ad humanitatem factum est, ac modestiam, operarum adhaec patiens, quas in agro, cum frumentario, tum vineatico, haud sine industria, exercent. Ditionis, cum priori, eiusdem.

“ ’ Operis Danubialis, Tomo n. De Antiquitatibus Romanis militaribus mediterraneis Cis-Danubialibus p. 44. Tab. xviii. Fig. ii. ubi vestigium aggeris, magna adcuratione definitum, spectare possis.

Széleskút, Germanis Breitenbrunn, nomen a fonte manavit:

situs oppidi:

ager

vineaticus:

et

frumentarius:

oppidi interna facies:

Romanae

antiquitatis

vestigium,

Marsiglio

observatum:

Fekete-Város, sive Purbach: quemadmodum positum sit? moenia:

et interiora oppidi:

incolarum ingenium, et occupatio:

lacu Peisone Marsiglius 1726. II. p. 44. Peisone lacu