Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2011)

Matthias Belius: Comitatus Arvensis

MEMB. I. SECT. I. DE ARCE PROCES. INFER. ARVA

87

§.VI.

Caesarianis, nec tentata tunc Arva, per Liptoviensem Comitatum in Superiorem Hungáriám, ubi focus rerum novarum instructus fuerat, sese immergentibus, arx nostra, clam palamne, vel a factiosis tenebatur adhuc, vel certe sustentabat factionem; eo id quidem sollicitius, quo commodior eius situs videbatur, ad consilia, cum exulibus, qui in Poloniam evaserant, secure communicanda: dum anno MDCLXXIV. Sparrius, vir, ultra militarem disciplinam, severus, arce, iam ante intercepta, durius in captivos animadverteret. Ciiristophorus ParschitiusT Caspar1 Pika, quiArvenses, ad arma capienda,1 concitaverat,1, per fraudem a suis circumventus, iubente Sporkio (Spanio)4 palo transfixus, ceteri5 adseclae,b vel gladio, velfune, vita privati. Et paullo aliter, in manu exarata, Comitatuum Regni Hungáriáé historia:’ [p. 51.] XraoMDCLXXI. haec arx per Stephanum Petróczy,' Matthiam Suhay,8 et Gábrielem Kendi, capta, praesidium impositum, Casparo VWsciprae- fecto declarato, quae postea, per Generalem Spork, anno MDCLXXXIH obsidione cincta, miro stratagemate deditionem fecit. Casparus Pika, praefectus arcis, a praesidiariis, pecunia inescatis, circumventus, captus, et oppugnatorum manibus, adsignatus,9 mox palo transfixus, interiit. Ceteri fi vel gladio, vel fune, vitam suam amiserantfi Neque diffitetur severitatem Wagnerus." Durius, inquit, in perduelles Arvae captivos a Sparrio animadversum. Spikoius13 (Pika), nuper loci praefectus, palo, per medium corpus adacto, sublatus; alii fune, rota alii, fracti, quidam eferrato unco suspensi. Explicat postea, supplicii genus, quo sublati medio sunt Arvenses praesidiarii."’ Consuetum hoc Ungarish,) ac saevum supplicii genus, hoc modo peragitur. Ferreus uncus, in anchorae formam recurvus, cavo, infra costarum septum, corpori, impetu infigitur, atque ita pendulus e trabe reus, sibi longaeque morti relinquitur. Et quia, sine viscerum, autxs vitalium noxa, vulnus est, multos saepe dies, iocantes ac ludibundi supersunt; donec invalescente cruciatu, ac dira imprimis siti, magnae instar gratiae habent, si miseratus quispiam, plumbea glande, vitam abrumpat. Est et aliud, haud}b paullo atrocius supplicii genus. Ferrum, palmi longitudine, [p. 52.] parte altera'1 hamatis, e chalybe, pinnulis, damnati ano inseritur. Relictae sibi, intra miseri corpus, pinnulae, latius se explicant; nec ulla arte, evellipestisn valet. Confixi in hunc modum diu saepe oberrant, foedo lentoque mortis

Arvae, per eam seditionem, fata:

Sparrii, in perduelles, hk interceptos, severitas:'2

enormia suppliciorum genera.14

In Tabella Regni Hungáriáé p. 191. g3 Manifestus error chronologicus.

h3 Non Hungaris tantum, sed gentibus etiam aliis familiare, supplicii genus: ab Hungaris certe inventum non est: nam, et Seianus ducitur unco. Iuvenalis Satyra X. versu 66.

1 Parschitius 17021’ p. 191. Casparus 2 Parschittus 1702h 1. c. arripienda 3 Parschitius i702b 1. c. concitarat 4 add. a Belio ’ Parschitius i702b 1. c. caeteri 6 Parschitius 1702'’ 1. c. asseclae 7 Parschitius 1702“ p. 216. Petroci 8 Parschitius 1702“ 1. c. Suhai 9 Parschitius 1702“ 1. c. assignatus 10 Parschitius 1702“ 1. c. caeteri 11 Parschitius 1702“ 1. c. amiserunt 12 corr. ex in una severitate (?) sec. synopsin in ms. p. 38. sitam 13 Wagner 1719—1731. I. 342. Spikojus 14 add. sec. synopsin 15corr. ex et sec. Wagner 1719—173x. 1. c. 16 add. sec. Wagner 1719-1731.1. c. 17parte altera add. sec. Wagner 1719-1731.1. c. 18 evelli pestis corr. ex pestis revelli sec. Wagner 1719-1731.1. c.

Vide Parschitius 1702* p. 216.

Vide Wagner 1719-1731.1. p. 342.

Vide ibidem 342-343.