Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2011)

Matthias Belius: Comitatus Arvensis

MEMBRUM I. PHYSICUM

61

Lepores ea sunt copia, quae facile possit fatigare, etiam solertissimos venatus. Certe, proclivius hic nihil, est, quam a subsessore, non imperito, numerosiores lepores, brevi admodum adtentione deici. quae avocamenta, viros in primis nobiles, cum habent, a severioribus curis, vacationem; habent vero creberrime; extra modum oblectant. Relatum accepimus, aquilas Carpathicas, quas apud Scepusios descripsimus, praecipue insidiari leporibus, et elisis, ante omnia, oculis, nunc humi concerpere, nunc inpactis in ilia, unguibus, per aera in nidos suos, deferre. Haec ferarum erant genera. Neque minor, avium silvestrium, foetura est. Nidificant nimirum, per densos saltus, passim, tetraones, perdices, attagen- tes, palumbes, maiores minoresque, et species turdorum variae. Nam, oscines meminisse, haud iuvat. Industrii autem sunt Arvenses, in aucupando, non minus, quam eos, in venando esse diximus. Singula autem, et heic, ex lege patria fiunt, quando arcentur a ferarum et avium captura, agrestes; nisi forte, aut ab heris aere partam habeant libertatem, aut iubeantur feris avibusque, ex tributariarum operarum more, insidiari. Quid quid rei sit, quantumvis proficiant, seu venatione, seu aucupiis, Arvenses, lucelli inde parum referunt; quando praeda omnis vel ad heros adtinet, vel, consumitur domi, cum non sint, qui aes, possint velintve in ferinam prodigere.

§.IV.

Montanam regionem, frequentes rivi, per convalles delapsi irrigant, ac, si vel imbribus nimiis, vel diffugientibus nivibus, increverunt, late pessundant. Pater horum est, an consumptor

1.) Arva, Hungaris Arva-vize, Slavis Orawa. Sunt ei fontes, in aquilonari Carpatho, et uberes, et varii. Ex his, per saxosas valles deiectus, simul corrivari coepit in eundem alveum, amnis molem accipit, fitque eundo validior. Quia tortuosus, per mediam provinciam fertur, Maeandrum [p. 7.] diceres. Enimverod-)

Non secus, ac liquidus, Phrygiis Maeander in arvis Ludit, et ambiguo lapsu, refluitquefluitque

nisi istud forte contraeat, quod Maeander quidem, lentus sit Claudiano,e,) noster velox, ac fere praeceps; ille per arva feratur, montes hic vallesque, interluat. Quantumvis autem, et streperus labitur, et vehemens, Vágó tamen multo est lenior. Si imbres diutini, et copiosi cadant, aut liquescant, ad vernos soles, nives Carpathicae, increscit ultra modum, et qua eluvionibus incubuit, strages edit multorum damnorum. Fert autem rates, qua manat copiosior, sic satis commode, evehitque cum materiam omnis generis, tum in primis sectos lapides, quorum est aliquis apud Arvenses proventus. Qua vadosus manat, traiectus habet expeditos, pontibus instructos, qua fit undosior: navigiis certe rarius superatur. Sed, iuverit celebrem amnem, verbis Timonis^ descripsisse; Fontes inquit,

leporum copia:

aquilarum, in leporibus intercipiendis, robur:

avium silvestrium genera:

Arvensiuin in aucupando industria:

Fluvii

Arvenses:

Arvae, ortus, decursus, ingenium:

eius, «Timone loculenta descriptio:

Ovidius VIII. Metamorphos. v. 162.

In Eutropium II. v. 291.

f 1 In Tibisci, Hungáriáé Fluvii, Notione §. XVII. p. 127. Prodiit libellus Cassoviae, A. MDCCXXXV. forma duodec.