Franciscus Dőry: Decreta Regni Hungariae : Gesetze und Verordnungen Ungarns 1301–1457 (Magyar Országos Levéltár kiadványai, II. Forráskiadványok 11. Budapest, 1976)

Decreta

episcopi Wesprimiensis, aule domine r[egi]ne, consortis nostre karissime cancellarii,

1 dilecti et fidelis nostri nobis fűit humiliter suplicatum, ut super hoc iusto eis ac debito statuti moderamine dignaremur de benignitate [regia] providere. Nos itaque, qui ex susscepti regiminis [debito sübditorum] nostrorum gravamina sublevare, eosque sub iuris et iustitie regula gubernare debemus, attendente[s, quod] regnicole nostri et specialiter populi ecclesie et episcopatus Wesprimiensis pretextu huiusmodi abusive consuetudinis atque corruptele indebite et calumpniose opprimuntur, de prelatorum et [bar]onum nostrorum consilio et consensu penitus abolentes consuetudinem huiusmodi provida deliberatione duximus statuendum, ut iurantes seu deponentes íuramentum, tarn actor

a

, quam reus, cum suis codepositoribus iuramenti in verborum succincta et compendiosa prolatione sua deponant iuramenta sub hac infrascripta forma exemplari, videlicet: Petrus actor iurans contra Martinum reum dicat per hec verba: Ego Petrus iuro in animam meam, ut sic me deus adiuvet, quod Martinus in hiis, que super eum requisivi in iudicio, culpabilis mihi est, seu reus alias tenetur mihi in pecunia, quam ab ipso petivi in iudicio. Et similiter iuratur in ceteris casibus. Item Martinus reus iurans contra Petrum actorem dicat per hec verba: Ego Martinus iuro in animam meam, ut sie me deus adiuvet, quod in hiis, que Petrus requisivit super me in iudicio, innocens sum et immúnis, alias non teneor sibi in aliqua pecunie quantitate. Et similiter in omnibus casibus deponitur iuramentum.

2 Hoc expresso, quod si verba iuramenti non possent per uniformam verborum prolationem ad iuramentum proferri, saltem per alia quecunque verba eundem dumtaxat sensum importantia proferantur, et si in prolatione eorundem verborum deficerent vel in proferendo variaverint, ea resummendi et reiterandi semel, secundo et tertio liberam habeant facultatem. Unde palatino, iudici curie nostre, comitibus et universis iudicibus et iustitiariis in regno nostro nunc et pro tempore constitutis, quacunque dignitate, honore, nomine et titulo prefulgentibus, quibus presentes ostenduntur, regio edicto firmiter damus in mandatis, quatenus regnicolas nostros et specialiter universos populos ecclesie et episcopatus Wesprimiensis, tarn in Wesprimiensi et Zaladiensi, quam in aliis comitatibus constitutos, cuiusvis status et conditionis exfistant, contra] formám presentis edicti et statuti nostri in depositione et exaetione iuramenti non debeant in aliquo aliquatenus aggravare, sed presens edictum et statútum b [sub] pena capi[tis] et [sui hono]ris privatione debeant inviolabiliter observare. Quicunque autem secus facere presumpserit, regi am indignationem se n[overit incur]surum. [Datum -— c

] in festo saneti Laurentii martyris, anno domini M° CCC° vicesimo quarto. a Litt, auetor b Hiatus circiter 14 litterarum. c Hiatus circiter 20 litterarum. 1 Henrik, Bischof von Veszprém, war Kanzler der Königin zwischen 1323 und 1334. 2 In seiner, die Rechte des Adels von Siebenbürgen garantierenden Urkunde vom 8. Mai 1342 zitierte Tamás Szécsényi, Woiwode von Siebenbürgen, diese Regel inhaltlich: Unde nos ... eo, quod dominus noster rex in toto suo regno hoc commiserit. ut quilibet homo in causam attractus coram quovis iudice sui regni contra actorem solum hoc in sua responsione, ut quidquid iste bonus homo in presenti planta astando egit, innocens sit, respondere et tempore sui iuramenti hoc, ut in omnibus actionibus ipsius agentis innocens sit, asserere debeat

..., darum verfügte er in gleicher Art. Dl. 73648. (Rückvermerk von mittelalterlicher Hand: quid libertás regni), Fejér CD t. VII1/4. p. 619, Történelmi Tár 1886, p. 202, Zimmermann - Werner t. I. pp. 523-524.