Maksay Ferenc: Urbáriumok XVI–XVII. század (Magyar Országos Levéltár kiadványai, II. Forráskiadványok 7. Budapest, 1959)
FELVIDÉK
tamdiu est exempta ab aliis oneribus colonicalibus, quamdiu exercet educillationem et dantur illi ex quavis una d. quindecim, item faeces vini cedunt quoque oenopolae. Macellum. Habetur hic macellum pro communitate, cui solvunt per lanionem duo f. annuatim. Labores. Labores solummodo eosdem praestant, quos et Samarienses, videlicet vecturam officialium hinc inde in negotio domini terrestris et quandoque etiam ad ulteriora adigebantur. Insuper convectio decimarum et frumenti in granis, quo domino terrestri placet, devectio ipsis incumbit. Trituratio sit per conventitios, quorum portio in granis extradatur iuxta conventionem. Decima et nona. Percipitur hic decima ab integris et mediis, quam etiam et quartalibus de tritico puro et mixto, uti et de avena atque ovibus et apibus pro domino terrestri. Item ex desertarum sessionum terris percipitur tarn nona, quam decima de omnibus frugibus similiter domino terrestri. Item domino archiepiscopo Strigoniens¿ a qualibet integra sessione populosa solvuntur duntaxat duae metretae siliginis vel hordei idque mensura Samariensi szapu dicta. Silvae. Habetur in districtu officiolatus silva 54 quaedam Han erdeő vocata, salicetum et virgulta continens, prohibita, inter metas possessionum Nagj Fedimes, Iolka et Illieshaza, quam Danubius circumfluit et pertinei immediate ad arcem Posoniensem. Muneralia. Pro festo Nativitatis Domini, uti et Paschatis, muneralia tolerabili modo praestare domino terrestri solebant. Iudicatus. Causarum revisiones violentiarum maiorum fiunt iuxta dispositionem domini terrestris, minorum autem per iudicem districtus et iuratos eiusdem in domo supradicta communitatis districtus Gellènsis iuxta templum sita. Venditiones et emptiones fiunt coram iudice loci. In hoc districtu procuratores nobiles vel externi in agendis causis non admittuntur ex antiqua observatione, sed quilibet suam causam ipsémet proponit. Byrsagia. Ob violationem sedis ob clamores partium, quando unus alterum non vult exaudiré loquentem et turbat actionem, convincitur ex antiqua consuetudine in f. uno d. viginti, id quod cedit iudici loci et assessoribus iuratis. Byrsagia effusionis sanguinis concernunt officiales ad f. quattuor, ita etiam alia cuiuslibetmodi,quae non superant f. quattuor, cedunt officialibus . Expensae litigantium sunt hae, quod tempore revisionis causarum qualiumcunque ipsos concernentium exceptis criminalibus ante pronunciationem cuiuslibet deliberationis utraque pars, tarn actor, quam in causam attractus, debet deponere singulos d. viginti quinque ipsis iudicibus cedentes. Depositis istis ad nullas expensas huius modi partes sunt obligatae pro intertentione iudicum. Iudex et iurati potiores, qui dietim negotium domini terrestris et communitatis procurant, 55 sunt a laboribus et a censu, decimis, nonis et id genus datiis idque ab una sessione, in qua resident, exempti. Sunt autem de facto in toto isto districtu Gelliewsi tales decisores, 56 iudex et iurati assessores, uti sequuntur. Gregorius Nagj iudex de Leogjr Patonj, Andreas Sido ibidem. Gregorius Machâzj de Egjhazass Paka, Iacobus Boka de O Gellie, Franciscus 54 A kerület officialisait! ak hivataluk után járó erdörész. 55 A bíró és az esküdtek nemcsak a községi önkormányzat fejei voltak, hanem — hovatovább mindjobban — földesúri közegek is. 56 Akik a pörös ügyekben döntöttek.
