Somogyi Múzeumok Közleményei 8. (1987)
Bernáth Mária: Rippl-Rónai József kapcsolata az Országos Magyar Képzőművészeti Társulattal
164 BERNÁTH MÁRIA время Общество изобразительного искусства являлось тем официальным органом, который, выступая в роли защитныйка общественного вкуса, не одобрял творчества первого венгерского модерниста Йожефа Риппл-Ронаи. Короткие тексты, отражающие суть хранившимся документов, фиксируют попытки художника выступить перед венгерской общественностью и результаты этого. Мария Бернат, лучший современный исследователь биографии и творчества Риппл-Ронаи, вскрыла все, касаюшиеся художника аспекты содержания списков-указателей. В результате возникла еще более достоверная картина борьбы Риппл-Ронаи за свое официальное признание. Беспристрастное изложение фактов помогает исследовательнице сделать вывод о душевном состоянии начинающего художника, его творческом созревании и сознательном протесте. Благодаря Марии Бернат стали известны новые данные и уточнены некоторые даты. В частности дается объяснение венгеризации имени Риппл, причин сдержанного восприятия пришедшего успеха, обстоятельств La studo Mária Bernáth, sub la titolo: La kontaktoj de József Rippl-Rónai kun la Tutlanda Nacia Belarta Societo, estas nova valorega rezulto de la esploroj pri Rippl-Rónai. La studo publikas dokumentojn pri la aferoj de la Tutlanda Nacia Belarta Societo, funkcianta ekde 1861, rilate al Rippl-Rónai. La esploristino traserĉis la grandegan montrosliparon, kiu estas farita pri la plena dokumentaro de TNBS. La originala aktaro pereis antaŭ tridek jaroj, tiel nun la montroslipoj fariĝis primaraj dokumentoj. La menciita Belarta Societo estis la oficiala fronto, kiu — kiel la enkorpigita formo de la publika gusto — viciĝis kontrau la unua moderna hungara pentroartisto József Rippl-Rónai. La frazoj de la elektitaj dokumentoj, koncize prezentante la esencon, fiksas la provojn kaj rezultojn de József Rippl-Rónai debutanta antaŭ la hungara publike S-ino Mária Bernáth, kiu nuntempe plej bone konas la vivovojon kaj -verkon de Rippl, malkovris ĉiujn eblajn aludó jn de la montroslipoj al nia pentristo. Pere de tio pli aŭtentike ol ĝis nun iam ajn relief iĝis la luktoj de Rippl-Rónai por la oficiala rekono. El la rigidaj faktoj Mária Bernáth konkludis al la pli profunda homa mondó, progresanta artista maturiĝo kaj kuraĝe konscia entreprenemo de la debutanta juna аренды мастерской в Келенхеде и т. п. Интересную картину создает и временная синхронность, поскольку Мария Бернат хорошо знает и ту эпоху. Мы узнаем в частности, какие картины Риппл-Ронаи и когда приняло или отвергло жюри галереи „Мючарнок", а также то, что написанные в Париже полотна, которые вызвали одобрение Гогена, на родине оыли восприняты безнадежно пренебрежительно. Тем не менее Риппл не отступал с этого трудного пути, не стремясь к укреплению дружеских связей. Нет сомнений относительно того, какой из этих путей из соображений искусства более предпочтителен. К числу основных достоинств работы относится и то, что исследовательская деятельность окрашена чувствами симпатии и антипатии. Точность и обоснованность публикуемых фактов была характерна и для прежних работ Марии Бернат. В силу этого высказываемые ею мнения, ее выводы находятся вне всякой критики. Работа является одновременно и анализом, и источником, открывающим путь для дальнейшего осмысления. pentristo. Pere de la studo fariĝis konataj kaj precizaj la indikoj kaj datoj, kiel ekzemple la hungarigo de la nomo de Rippl, modereco de la alvenintaj sukcesoj, cirkonstancoj de la luado de la ateliero en Kelenhegy ktp. Ni vidas klaran bildon de la cirkonstancaro pro la qonfrontado de la samtempaj eventoj, car la konoj de Mária Bernáth ankaŭ pri la koncerna epoko estas bone bazitaj. Ni informiĝas, ke la jurio de la Arta Halo kiam kiun pentraĵon akceptis kaj kiun rifuzis de Rippl, ke la ĉefajn verkojn, pentritajn en Parizo, kaj akirintaj tie la amikajn gestojn de Gauguin, la arta prijuĝo en Hungario senesperige subtaksas. Rippl tarnen prefere streĉite strebadis al tiu ĉi malpli facile irebla vojo kondukanta hejmen, kaj li ne zorgis plifortigi la amikajn rilatojn. Superfluas la demando, ke el artismaj vidpunktoj kiu direkto estus la pli utila. Apartenas al la ĉefaj virtoj de la studo, ke la metodon de la analizo ne penetras simpatio aŭ antipatio. La disciplinita sintena en la komunikado de la faktoj, bazita sur indikoj, jam ankaŭ en la antaŭaj verkoj de Mária Bernáth estis modela. Ŝiaj tiel vortumitaj opinioj kaj kritikaj konstatoj estas nekontesteblaj. La studo estas do publiko de fontoj kaj analizo. Gi lasas la vojon libera ankaŭ por la pluaj kongideradoj, MÁRIA BERNÁTH: LA KONTAKTOJ DE JÓZSEF RIPPL-RÓNAI KUN LA TUTLANDA NACIA BELARTA SOCIETO
