Waldstein, Francis – Kitabiel, Paul: DESCRIPTIONES ET ICONES PLANTARUM RARARIORUM HUNGARIAE VOL. 1. (1800)

XI Maxime omnium autem per arenam depravata eil pars interamnis hujus planitiei : quidquid enim terrarum infra Vaczium a Danubio verfus Alpár fere usque ad Tibiscum extenditur, őz quod médium inter utrumque fluvium per Comitatum Pefthinenfem

, Cumaniam minorem ŐZ Batskam fere usque ad canalem navigabilem excurrit, magna ex parte arenofum eft, idque non paucis in locis iterile , mobili nimirum lateque diffufa glarea tectum. Non parum etiam arenae occurrit in illa hujus planitiei parte, quae verfus Septemtrionem őz ortum maximé recedit. Inter Debreczinum eniin őz paludem Etsedienfern non paucas piagas arenofas videas , qua qualitate potiílímum notatur pars eleva-r tior, quae inter Nagy-Kálló őz Nagy-Károly fub nomine Ny ir juxta memoratam paludem decurrit. Nec deeft glarea banaticae planitiei: etenim, quse inter paludes Illontfenfem őz Alibonarenfem una, atque inter Danubium alia ex parteper diftrictum legionis limitaneae Germano-Illyricae usque Dubovam extenditur elatior terra , tota arenofa eít, tionnullis iu locis, velut ad Deliblát, nudam arenam monftrans. c) AQUAE. Magnam eífe aquarum Hungáriám permeantium őz infidentium copiam , vei ex eo conjicere licet, quod vicinae provinciáé pleraeque rivos fuos őz fluvios in eam infundant, quodque altiflimi copioíique ejus montes non poífint non magnam illarum vim colligere, atque innumeris fcaturiginibus reddere. Ut autem regionum vicinarum plurium altiorfitus, Ä montium propriorum altitudo atque vafíitas ad aquarum copiam ingentem Hungáriáé fuppeditandam conferunt; ita plana őz depreíTa loca ftagnationi earumdem anfam praebent. Unde fcaturiginum, rivorum, amnium, fluviorum, paludum, őz lacuum in hoc regno obviorum multitudo concipitur. i) FLUVII. ä

) exteri Omnes fluvii <5: amnes, e provinciis vicinis Hungáriám iugredientes aut mox ad limites aut non procul ab his planam ejus partéin fubeunt, őz hinc parum inclinato alveo moderatoque flumine progrediuntur, fi Chryfium album, Marufium , Csernamque demas, aliquo fpatio citatiore curfu a limitibus profluentes. Omnes etiam , fi pofteriorem őz Neram excipias, quorum amnum ille montibus banaticis ad limites Vallachiae, hic iisdem verfus occidentem pofitis coercetur , exundationibus fuis in plana regni parte paludes aut producunt aut fovent. DANUBIUS horum őz omnium europaeorum princeps in lylva nigra Suevise ortus aquas plerasque hujus provinciáé, őz partis Helvetiae , nec non Tyrolis, Arcliiepifcopatus Salisburgenfis, Bavariae, Auílríae őz Moraviae in Hungáriáin infert; vix limites transgreífus infra Pofonium planitiem minorem fubit, quam directione in ortum tendente őz nonnihil in Auftrum inclinata percurrit; ad Vaczium autem ubi majoréin planitiem adtingit, catena montium mediterraneorum a Septemtrionalibus refciífa, in meridiem flectitur, eamdemque directionem usque ad influxuin Dravi tenet, ubi iterum verfus ortum curvatur, infra Ujpalankam planitiem hanc inferiorem, infra Orfovam autem recepto amne Cserna ipfum regnum deferens , in Pontúm Euxinum devolvendus. Flumen ejus per totam Hungáriám placidum eft ita, ut naves centenis oneratae mercium centenariis adverfum illud proinoveri poíTint : tantum inter montes Banatus őz Serviae, ubi in anguíium conftrictus alveum celeritate cogitur compenfare volumen , rapidus decurrit. Exundationes ejus, quae ob humiles ripas , őz magnam fluviorum in eum concurrentium copiam fub finem Februarii aut Martio menfe plerisijue