Levéltári Közlemények, 73. (2002)
Levéltári Közlemények, 73. (2002) 1–2. - FORRÁSKÖZLÉSEK - Tusor Péter: Lippay György egri püspök (1637–1642) jelentése Felső-Magyarország vallási helyzetéről (Archivio Santacroce) / 199–241. o.
234 Forrásközlések holicam religionem oppugnandi 84 commoditas atque etiam facultas suppetit, prout et praeteritis Bethlenianis temporibus non semel factum 85 magnó // nostro detrimento experti sumus. 86 Habent enim hi Transyluaniam vicinam, quorum princeps haereticus et potens, facile 15 millia armatorum pro religione, ut ipsi prae se ferunt, tuenda promptissime subministraturus est. Inter hos resident supradicti quoque haidones, quorum duodecim 87 millia esse possunt, praeter hos laté circumfusa nobilitas ac nonnulli barones opibus et potentia valent, et hic eorum tractus a comitatu Sarosiensi usque ad Szakmariensem superior Ungaria 88 vocatur, et pene gquinquaginta milliaria Germanica in longitudinem complectitur. Quod si isti ad religionem catholicam adduci possent, Ungariam 89 universam ad avitam fidem catholicam converti 90 posse, imo conversam esse 91 nihil est, quod ambigatur. Hi iuvari potissimum possent, si erigeretur convictus nobilium in Ungvár, in quo filii eorum gratis in studiis et scholis Iesuitarum alerentur, et ad fidem catholicam converterentur. Sünt enim Ungar[i] litterarum ac studiorum amantissimi, nec aliare magis, quam talibus studiis capiuntur, fieretque tunc, 92 ut parentes etiam haeretici filios ad gratuita studia mitterent, vei ipsi filii contra voluntatem parentum suavissimo Iesuitarum docendi modo allecti convolarent, prout de facto accidere 93 quandoque experimur. Secundo 94 iuvarentur hi si Transyluania principem catholicum haberet, sublato enim ipsis vicino Transyluaniae auxilio et potentia, in qua fere confidunt, nec in comitiis tanta vis, nec domi eadem potestas elationisque causa et insolentiae superessent. Tertio 95 iuvari possent zelo magnatum catholicorum, quibus adhaerere nobiles non pauci solent, nonnunquam etiam servitiis // ac ministeriis eorum obligati, qui magnates si religioso uno alterove, aut etiam ecclesiastico provisam aulám haberent, posset per eos non contemnendus inter nobiles fructus excitari. Quarto 96 plebei seu pagi haeretici iuvari possent, si catholici domini, ad quos proprietas eorum pertinet, haereticos inde praedicantes excluderent, catholicosque eorum loco substituerent. Hanc enim potestatem et ius integrum hodie quoque catholicis manere inter licet tot concessiones et libertates religionis semper hactenus contendimus, neque obsistentibus tota vi tam in comitiis, quam etiam bello et armis haereticis de iure nostro cessimus, cuius etiam possessionem et usum habere exclusis identidem ac submotis praedi84 c: a [-]ndi s.k. sorközi beszúrás, alatta és utána a szövegből kihúzva: [-Jre ac destructum ire 85 c: s.k. sorközi beszúrás, alatta a szövegből kihúzva: factum (!) 86 c: a sunt-ró\ először átírással, majd a áthúzással és a [-]mus rag sorközi beszúrásával javítva 87 c: számmal írva 88 c: rövidítve 89 c: rövidítve; új oldalkezdet: relillgionem 90 c: s.k. sorközi beszúrás, alatta a szövegből kihúzva: reduci 91 c: az imo-lól s.k. sorközi beszúrás 92 c: s.k. sorközi beszúrás, alatta a szövegből kihúzva: non raro 93 c: a de-től s.k. sorközi beszúrás, alatta a szövegből kihúzva: etiam nunc fieri 94 c: 2do 95 c: 3tio 96 c: 4o és utána kihúzva: Et potissimum
