Acta legationis cardinalis Gentilis. II. Gentilis bibornok magyarországi követségének okiratai. 1307–1311. (Budapest, 1885. Mon. Vat. Hun. I/2.)

Altéra eodem loco, 1309. die 22 Julii consedit. Tertiam Posonii 1309. die 10 Novembris antistites Poloni celebrarunt; quartam denique ibidem, die 11. Maii 1311 ex infulatis Hungáriáé ipse rursus legerat GENTILIS. Nec umquam is patriae nostrae, lethalibus correptae morbis, salubrius efficaciusque consulere poterat, quam quum apta haec remedia eidem adhiberet. Missus equidem huc legátus eius, qui principis pacis, medicique animarum summi vice in terris fungitur, pro diversitate malorum iam igni ferroque, iam medelis mitioribus, pium illum aemulatus Samaritanum, oleo ac vino usus est: quum Hungáriáé antistitum procerumque «sufFragantibus sententiis,» et salutifera decreta conderet et iisdem pondus auctoritatis suae tribueret. Hae nimirum constitutiones, priorum, anni praeprimis 1298 comitiorum decretis inhaerentes, fundamenta illa publicae honestatis posuere altissima, quibus et nova Hungáriáé restauratae structura et florentissimae dein reipublicae saeculi XIV. culmen innitebantur. Considerata porro illa perduellionum in reges nostros continua quasi serie, haud adeo horrebimus rigorem illum severissimum, quem synodus Budensis in eorum torquet capita, qui sacrilega manu in regem insurgerent. GENTILIS nimirum excommunicationem in eos fulminat, quotquot in regem seditionem moverint, ut «una cum Juda proditore, poenas suae proditionis luant!» Decretum inter alia quintum huius synodi, in eos animadvertit, qui episcopos, archiepiscopos et vei ipsos pontificis legatos lacessere, carcere affligere, atque adeo occidere non vererentur. Sextum arguit ipsos clericos, qui utut pro munere suo praeprimis teneantur ecclesiam tueri, cuius pars summa ipsi sunt: laicis tamen qua ope, qua consilio auctores fiunt, ut illi ecclesiam invadant. Nec porro parum admirationis habét in Hungaria praesertim, quae ius patronatus regii inde a S. Stephano repetere consuevit, a synodo Budensi decr. VII. sancitum esse: nemini fore integrum, archiepiscopatum, episcopatum, aut dignitatem sacram his inferiorem, qualecumque demum sacerdotium aut beneíicium ecclesiasticum a viris laicis delatum accipere. Caput decretorum VIII-um innovat constitutiones a Benedicto XI. quum adhuc in legatione pontificia apud nos versaretur in eos rogatas, qui sive bona ecclesiae, sive fructus eiusdem qualescumque sibi usurpent; quin easdem severius etiam inculcat adiecta clausula: qua usurpatori hujusmodi sine pcenitentia defuncto, sepulturae ecclesiasticae honores denegantur, quum ille minimé mereatur ecclesiae beneficio perfrui mortuus, qui vivus eandem afflixerit.