Rationes collectorum pontificorum in Hungaria. Pápai tizedszedők számadásai. 1281–1375. (Budapest, 1887. Mon. Vat. Hun. I/1.)

e. gr. Gauli loco Sauli; initiales S et B, e. gr. Sarand loco Bar and; initiales M et B, e. gr. Me^ermen loco Be^ermen etc. Saepe occurrit i loco r, b loco k, ni loco rn, n loco u, i loco c et vice versa etc. Est aliquid singulare, quod nomen loci incipiens cum De scribatur accipiendo prímám syllabam pro praepositione, sic e. gr. occurrit de Brecen (Debrecen), de villa Rechke (Derecske), de Esivar (Deésvár) etc. Quamvis nonnulli errores huiusmodi consequenter saepius repetantur, generatim tamen scriba in erroribus commissis ita est inconsequens, ut regula rectae lectionis inveniendae aut erroris detegendi statui minimé possit. Haec animadversio pro illis sit, qui errores infra in textu elenchi occurrentes a nobis fideliter reproductos forte mirentur. Cum huius monumenti tanti ponderis prima completa editio modo prodeat in publicum, aequum est, ut memóriám recolamus eorum, qui ad illud attentos reddiderunt eruditos. JOSEPHUM KOLLER, scriptorem históriáé Episcopatus Quinqueecclesiensis dixerim primum, qui hunc pretiosum fontem penitius noverit. E commissione sui Episcopi GEORGII KLIMÓ in secreto archivo Vaticani scrutationi intentus forte hunc ibi elenchum invenit et maiorem eius partém transscripsit; copia asservatur in bibliotheca episcopali Quinqueecclesiensi. Cum historiographi sui aevi huius elenchi notitiam obtinuissent, quaevis dicecesis satagebat copiam satis ampli elenchi, a JOSEPHO KOLLER iam iam pro editione parati, sibi procurare. Copiam e saeculo praeterito habuit bibliotheca Batthyányana Albae-Juliae;

1 in archivo capituli Agriensis duo exemplaria habentur, quorum alterum JOSEPHI GARAMPI tunc temporis archivarii Vaticani subscriptione est munitum. Completus elenchus asservatur in bibliotheca universitatis Budapestinensis in collectione copiarum Prayana. Pretiosi monumenti editio tamen moram habuit. JOSEPHUS KOLLER copiam eius communicavit historiographis sui temporis, nominatim etiam GEORGIO PRAY, qui occasione arrepta partém eius cuidam suo operi mox publicando inseruit, et decimas Vesprimienses publicavit nulla fontis mentione interiecta.

2 KOLLER id aegre túlit, nec iniuriam sibi illatain dissimulavit. Post duos annos GEORGIUS PRAY in alio opere — consentiente iam ipso KOLLER — publicavit partes aliquas decimarum Colocensium et Varadiensium, et simul licentiam prioris publicationis excusavitJ 1 Postea periit. 2 Pray, Diatribe in dissertationem historico-criticam de S. Ladislao Hungáriáé rege 1777. p. 232—264. 3 Pray, Specimen Hierarchias 1779. II. p. 23—28. vulgat fragmenta de decimis Colocensibus, p. 139—149. vero de Varadiensibus; in fronté posteriorum talis nota legitur: «Communicavit haec