Győry, Tiberius von dr.: Semmelweis' gesammelte Werke (Jena, 1905)
Tractatus de vita plantarum (Dissertatio inauguralis)
Tractatus de vita plantarum. 13 Jalappa et longiflora tantum noctu redolent; in aliis odor per spatia adestiterum evanescit, sic Lotus Jacobaeus sole collustratus septies de die odorem spargit tempore intercalari omni destitutus. Increment um plantarum, cum earum organisatio simplex facilius absolvitur, sunt, quae rapide increscunt, uti hoc in annuis comprimis intueri possumus, quae paucarum intra hebdomadum spatium ad plures extenduntur pedes, Verbasco et Cicuta testibus; aliae minus quidem festinant, sed in multos progrediendo annos, notabilem altitu- dinem et crassitiem adsequuntur; inpriorem endogenae semet elevare amant, ut quaedam C alamo rum species mirabili nobis exemplo com- probant, quae subinde ad 600 pedes versus coelum adsurgunt, his accedunt Ficus pyriferus cum 370', Araucaria excelsa cum 220', Ceroxylon andicola 180', Areca oloracea 170', dimensione in altum — e x o g e n a e se in latum pandere proferunt. A d a n s o n i a r u m digitatarum ad flumen Senegal crescentium truncus 34' in diametro, 107' in peripheria emetitur, frondes hujus arboris circulum 160' formant, in altum tarnen non ultra 70' adscendunt; Aloe dichotoma ad 400' ambitum ramos extendit. Ceterum et in nostra zona stupenda hujus generis inveniemus exempla: Keith quercum vidit 78' in peripheria, 26' in diametro exhibentem, Ray aliam describit ad 130' altam, 30' crassam. Memorabile hujus loci phaenomenon nobis C o ry p h a umbraculifera offert, quae quatuor ante florem ferendum mensibus, 45 vicibus plus increscit, quam sub pari temboribus spatio in praeter- 1 apsis 35 annis. Reproductio in plantis ad summum evolvitur gradum, cujus rationem simplicior earum formationis typus includit, unde reproductio plantarum suprema functio, in cujus gratiam et vegetabilia nominantur. Adtente observantibus múlta obveniunt exempla, quomodo una plantae pars transformetur in aliam, sic calyces metamorphosin corollarum induunt, parapetala stamina et pistilla in pet ala abeunt, sicut haec in ilia mutantur, sic et gemma, ex ramulo hortulani integram educant plantam, imo ex uno simplici foliolo omnes plantae evolvuntur partes; mirandum sane nobis hie exemplum largitur Vere a p inn at a, cujus folium in terrae superficiem depositum múltam copiam nervorum individuorum progenerat. Ceterum non omnia vegetabilia pari ratione hac donantur proprietate, ut quo altius organisata (arbores) facilius reproducantur ac inferiora (cujus contrarium in animalibus experimur). Fructificatio. A. Organa fructificationis. Plantae, plasticae formationis curriculum emensae tandem in altioris vitae speciem caput extollunt, dum florem generant. Flos provocatur praeponderantia dynamis potentiarum formantium, praecipue lucis, super materiale substratum formationis, ideo sub av&toc plasticitas recedit, dum vita plantae ad altiorem gradum evehitur. Flos est summus evolutionis gradus, cum eo plantae vita peripherica exhauriatur et ad primam contractam suam originem (ad semen) reducitur. Ft revera quanti flos sit operis adtenti in plantis observabimus, quae quo perfection gaudent organismo, eo majoré indigent tempore ut ex
