Lakatos Andor - Sarnyai Csaba Máté (szerk.): 1848/49 és ami utána következett… Válogatott dokumentumok a Kalocsai Érseki Levéltár 1848-1851 közötti anyagából - A Kalocsai Főegyházmegyei Gyűjtemények kiadványai 1. (Kalocsa, 2001)
I. Az április törvények következményei
I. AZ ÁPRILISI TÖRVÉNYEK KÖVETKEZMÉNYEI adolescentes frequentent, institutionem religionariam de caetero a proprio suo Pastore accepturi, - Docentibus a Com[m]unitate absque discrimine Religionis pluralitate dotorum eligendis? - 2°) Siquidem per postremam legislationem Is aliqui Episcopi, item Parochi, proventus suos vix non ex integro amiserunt, quomodo his, a., interimaliter solum b., quomodo stabiliter per rogandam legem prospiciendum putent II2 Cum aliqui ex Parochis partem solum proventuum suorum amiserint, ac nonnulli infra congruam reciderint, quomodo his subveniendum existiment, et quae debeat esse Congrua Parochorum, et Capellanorum?- stola de reliquo cessante! 3°) -Jus Patronatus posthac qualiter regulandum, et organisandum? - 4°) An Seminaria Diaecesana non forent in aliquot, et quo(rum) generalia conflanda. Super his antequam sua sensa exponant, petierunt D(omin)i Episcopi, ut prius inter se deliberare valeant, instituta proinde die 4a Junii desuper deliberatione, in sequentibus coaluerunt. Ad lum Scholas simultaneas, quas mixtae Religionis juventus frequentet, Episcopi, docti exemplo aliarum nationum probare nullatenus possunt, quare desiderant, ut ubicunque Scholae Catholicae jam existunt, eae porro quoque maneant, et ubi non sunt, porro quoque libere erigi possint. Si vero non obstante improbatione Episcoporum Scholae simultaneae per Statum erigerentur legalis fiat dispositio, ne Docentes institutionibus suis res Religionis intermiscere audeant, aut Religionem et Ecclesiam Catholicam, ej usque instituta cavillari praesumant, sub poena constituenda. Ad Ilum Episcopus Gr[aciosissimus] Catholicus M[agno]Varadiensis pro se, Episcopus vero Eperjesiensis pro se, suo Capitulo et Ecclesia, insimul interimaliter etiam indigerent 5000 flls Con. Mon. qui ex proventibus vacantium Episcopatuum, vel regulatorum resolvendi venirent,- prout et Episcopis Segniensi, et Cassoviensi, si se insinuaverint, et hoc interimaliter. ... Parochis, qui per amissionem Decimae, omnes suos proventus perdiderunt, resolvendi essent 600 fl. C. M. - Congrua parochorum figenda esset in 800-600 minimum in 400 fl. C. M. qui igitur pro ratione Categoriae per novellarem legem infra hanc Summam redacti sunt, illis quod deest compensari debet - Capellani habeant 200 fl.— C. M. ex qua summa Parocho pro accomodatione solvant 80 fl. C. M. nisi per Parochos sponte gratis intertenerentur. Ad IIIum Quoad Patronatum. Sunt Patroni, qui jus hoc cum collatione bonorum acceperunt, detracta certa Summa ex aestimatione bonorum, ut onus quod cum Patronatu junctum est, ferre teneantur, hi stringendi venirent, ut summam imputatam in onus Patronatus, Ecclesiae deponant. Alii, qui Patronatum cum bonis, citra similem Donationalibus illatam conditionem tenent, si onere hoc solvi cupiunt, inviandi essent ad aliquam cum Ecclesia transactionem, et deponendam certam sum(m)am, qua deposita onere soluti censerentur. Rursus alii, qui jus patronatus titulo dotationis Ecclesiae, in decimis D tenuerunt, et titulo amissarum decimarum recompensationem a statu obtenturi sunt, pariter certam sum[m]am ex recompensationali Ecclesiis cedant, ut ab onere solvantur. Ubi demum patronatus taliter restabiliti nequiverit, jus hoc transferatur in Communitates, cum jure ut ex tribus per Episcopum propositis unum in Parochum eligere possint. Ad IVum Desiderarent Episcopi Seminaria privata porro retinere, si tamen hoc ob defectum sufficientium expensarum fieri nequiret, consentiunt in erectionem plurium Seminariorum generalium, ita tamen, ut Regimen, directio et nominatio Superiorum maneat penes Ecclesiam, signanter Primatem, et in hac, Status se non ingerat. Die 5a Junii horis antemeridianis Domini Episcopi haec conclusa sua D[omin]o Cultus Ministro oraliter exposuerunt, praemisso in nexu puncti 2' eo, quod ad tuendam Ecclesiae autonómiám, parati sint omni subsidio ex parte. Status renuntiare, dummodo, quod jure exigere possunt, bona ecclesiastica in salvo remaneant, et omnes fundi fundationesque ecclesiasticae, Ecclesiae effective consignentur. Nimis periculosum esse hoc existimavit D[ominus] Minister, quapropter illud diu, serioque recogitandum prius esse ajebat, ne tarde paeniteat, mentem suam 32
