Lakatos Andor - Sarnyai Csaba Máté (szerk.): 1848/49 és ami utána következett… Válogatott dokumentumok a Kalocsai Érseki Levéltár 1848-1851 közötti anyagából - A Kalocsai Főegyházmegyei Gyűjtemények kiadványai 1. (Kalocsa, 2001)

I. Az április törvények következményei

I. AZ ÁPRILISI TÖRVÉNYEK KÖVETKEZMÉNYEI

ad laicalem statum redactio. De his in Synodo Nationali, in Diaecesanis vero Synodis pro oppurtunitate fieri poterunt Clero Curato quaedam concessiones, v. q. quoad praestandas informationes Vice-Archidiaconorum de Parochis, et Parochorum de Capellanis, quoad creationem ipsorum Vice-Archidiaconorum, et similia, quae citra praejudicium fieri poterant, postulata quae Regimini ecclesiastico praejudicium causare possent rejicienda erunt, dubia vero, instar petitionum Synodo Nationali substernenda venient.

2°) Procuratio autonomiae seu independentiae Ecclesiae a statu Civili, et quidem tam quoad gubernationem, quam quoad sustentationem, hoc fine a., Clerus paratus sit potius renuntiare omni subsidio a Statu praestando, quam ut independentiae aliquid praejudicium censetur b., ast postulet non solum bona ecclesiastica in quorum possessione est, sibi relinqui, verum etiam fundationes et peculia quaevis sibi consignari, quae ex bonis Ecclesiae originem trahunt c„ pariter expresse praetendat, ne populo Catholico ullum onus imponatur, aut contributio, quae in alterius Religionis asseclarum subsidium vergeret, et derivaretur.

3°) Cleri inferioris subsistentia in melius elevanda, relate ad quam peculiariter determinandum veniet, an census lecticalis, et stolaris proventus porro retinendus, aut sufferendus potius sit, et eorum redemptio in pecunia, et naturalibus procuranda.

4°) De erigendo, vel constabiliendo Instituto Catholico.

5°) De Societate edendorum bonorum et levi pretio comparabilium librorum, erigendisque aliis nefors salutaribus consociationibus. De memorata primo loco societate hic adverto, quod eadem die 5a Junii in praesentia D[omin]o[rum] episcoporum solemniter stabilita, et respective introducta jam fuerit.

6°) De securis audis Ephemeridibus Religio és Nevelés, et addendis pagellis pro communi populo. Huic indigentiae etiam jam subventum esse videtur. Illustrissimus enim D[omi]nus Ep[isco]pus Vesprimiensis cautionem 5.000 fl. C. M. interponit promemoratis Ephemeridibus, - Illustrissimus autem Comes Stephanus Károlyi, occasione suae installations in praesidem Societatis edendorum bonorum librorum, die 5a Junii interventae, vadimorium assumpsit pagellarum pro populo.

7a) De disciplina jejunii, abstinentiae, et celebratione dierum festorum - Intuitu prioris intentio est D[omin]o[rum] Episcoporum aliquam concessionem a Summo Pontifice petere et obtinere, speciatim quoad abstinentiam diebus Sabathi et usum pinguedinis, loco butyri, ita, ut non quidem jejunium, et abstinentia lege ecclesiastica hactenus introducta sufferatur, sed ut Ep[isco]pi largiori facultate a Pontifice provisi, pro re nata fideles dispensare possint.

8°) De concursu ad beneficia ecclesiastica revehendo, et regulando, qua in re speciatim constituendum censent, ut nemo ad beneficium ecclesiasticum promoveri valeat, antequam Concursum cum adprobatione subeat, et nemo ante triennium Presbyteratus ad Concursum admittatur.

9°) De elevando cultu divino externo, et respective emendatione morum in populo a.) de cultu divino matutino regulando per praelectionem Evangelii, et ejus brevem expositionem, aut instructionem catecheticam b.) Cultu divino pomeridiano, per sublationem vesperarum, et substitutionem Lytaniarum, precum pro Rege Superioribus, et populo - sublationem nefors Musicae - quae preces nefors ad cultum divinum matutinum essent transferendae, c.) denique de ratione primae communionis solemnius celebrandae.

10) Demum de Rituali uniformi per Ecclesiam Hungaricam totam introducendo. - Haec constituerent objecta Synodi Nationalis, et ex parte Consultationum Diaecesanarum.

A meridie hora 5d Domini Episcopi ad Ministrum Cultus se conferentes, post brevem salutationem consederunt, provocatique sunt per Ministrum, ut quoad sequentia puncta sua sensa, et opinionem manifestent. 1°) An consentiant in id, ut in locis, ubi populus mixtae Religionis est, scholae simultaneae erigantur, quas utriusque aut trium etiam Religionum

31