Bél Mátyás: Heves megye ismertetése 1730–1735 - A Heves Megyei Levéltár forráskiadványai 8. (Eger, 2001)

ÁLTALÁNOS RÉSZ - I. szakasz Természetrajz - A vármegye fekvéséről, természeti adottságairól

tantum redit ad Szolnokum, quantum a Szent-Ivány recessarat versus [septemtrionem] Szaios. Atque illic celebri illo Szolnokiensium ponte, quem infra demonstrabimus, traijcitur, acceptoque penes pontem fluvio Zagyva [grandi ambitu] ad vicum Tószegh volvitur, eidemque effusa palude nomen et gloriam affert [huic angulo, quem occupat]. Multum is illic curvatur, dum a Varkany viculo versus praedium [ad Varsan], et illinc vicissim retroversus Veseny indeque iterum retro versus vicum Czibakháza, ubi trajectum habet, titubat. Ultra est Nagyrév, Inoka, Kurth, Ugh, [praedium Ságh] et Sas vici ex altera parte amnis vix dimidio lapide a se invicem remoti, quos idem Tibiscus ita alluit, ut quoties ad unum venit, toties in meridiem rejicitur, obliquisque flexibus non nullos vicos in comitatu Pestiensi alluens abit Csongradinum versus, ibidemque Chrisio ante oppidum conjunctus ejusdem nominis provinciám interfluit. Mira si usquam Tibisci in comitatu in primis nostro volutio est. [...et quos is ita subluit, ut primo ambitu suo vicum Nagyrévium altero duos Inokam et Kürthum tertio vicissim unum Ugham includat, praedium Ságh et Sassum autem extra sinum porrectum foras curvaturae amnis appendat. Atque inde redux pari flexuum frequentia Csongradinum versus volutetur. Mira profecto in hoc imprimis comitatu Tibisci volutatio est.] Primum lento et quasi insensibili lapsu manat piger et torpidus, deinde tot flexibus sinuosus effundit utrinque undas, quae postea solo concavo et molli, tum reddi alveo nequeunt, restagnant passim, formantque paludes odoris tetri et insalubris. Alioqui aqua Tibisci, quae alveum tenet, est vividior et potari liquida, tametsi turbida satis et luculenta

1

5. [Utrumque causatur per solum molle illud et concavum, quod recipiens immissum flumen non promovet, sed hic aliquantisper suspensum tenuerat. Hinc ad progrediendum non recto, sed flexoso atque recurvo meatu ideoque superfusum, demissioribus ripis in diversa loca se dividit formatque lacunas odoris non parum insalubris. Alioquin Tibisci undae, ubi defluxum suum tenent et promanant, commendari possunt et potari salubres, tametsi insipidae paululum et lutulentae.] De piscibus dicemus infra. 2. Ramus Kakat emanate Tibisco penes Tasken, pergitque versus Kunhegyes, peragrataque Cumania majore infunditur supra Turkevi in Beretyonem. [Sed quomiam Kakatti ex Tibisco orti amnis meminimus, dicendum est, qua versus hic demanet et quali sit ingenio nempe qua versus ad Taskonum in depressa loca pervagatur alveo et fluvius cohibetur, fluitque dimanans et repens vaste dilatatis rippis auctus imbribus usque ad vicum Cumanum Kunhegyesum. Huic praebet aquandi modum, dum eum a septemtrione in meridiem praeterfluit. Et quoniam mera deserta in defluxu ejus reperiuntur, opportunus est armentis diu noctuque ibidem vagantibus, neque parum contribuit ad foenisecia et segetes. A KunHegyesso reflectitur pressius in meridiem, rigatque primo praedium, quod vocant Bankhalom, foecundissimam graminis solitudinem et pascuis comitis Johannis Forgács, Stephani Orczi, atque Michaelis Borbélyi opportunatu in qua et pontoné trajicitur. Inde relicto a sinistris predio olim pago Cumanorum praecipuo 1

5 Helyesen: lutulenta. 38