Bél Mátyás: Buda város leírása 1. A kezdetektől Mohácsig (Budapest, 1987)
Óbuda
168 COMIT. TEST, PILIS, SOLTH, PARS SPEC MEMBR. III. ex oppofito Budam reficit. reliqua. Nolim ad Indos euagari, vt inde arcellam, nomen vrbis. Credo enim, de Buda, fapiente illo viro, ne fomniaui(Te quidem, Buda conditores. Nempe, extorfit Galeoto, hanc conietfiationem, non tam verilimilitudo , qux nulla eil-, quam aflfentandi, Matthiae, 8c poll hunc, Iohanni notho , indecens fiu- dium. Budalia (r.) vero, fcu, vti mauult feribere Ortelivs , Bubalia, vicus, vel oppidum, agri Sirmienfis, patria Decii Imperatoris (s.J, nihil cum Buda nofira, in primis, fi Bubaliam legas, a qua, Pannonia Bubalia nomen tulit, habet commune. Vocabulum German* tum, vtide ortum i §•111. Am expeditum me, ex his conicilurarum laqueis, putaram; cum Germanica vrbis adpellatio, reuellit aurem. Offen eam vocant, aut elemento fimplici, Ofen. A furnis, feu fornacibus , calci exurendae, fa&is, vocabulum repetunt , homines etiam do&iflimi. Primus, quod iciam , eius denominationis, auófor, Nicolavs Oláhvs (t.) fuit. Buda, inquit, interfetlo, iubet editio Attilia, vt eam quisque arcem , ex Attiliae nomine adpeUet, Buda: memoria abolita. Id ta- men, vt varia funt hominum ingenia, ad prohibitas res, magis tendentium , non fuit a pier is que obferuatum. Hungari eam arcem, vr- bem etiam, in prefentia, Budam, Teutones vero , nunc Ezelburg (u.) id eß, arcem Attiliae, nunc a furnis calcis, qua olim ex lapidibus illic coquebatur, Offen vocant. fhta ex re, fatis conßat, Alemannos, ve- luti iure belli, ab Hungaris quaßtos, ea quoque tempeßate, Attiláé ftaffe ditio audientiores. Libuit, integrum locum exhibere, vt notionis vtrius rationes condent. Ac relatum omnino accepimus, obferuare ciues , dum iaciendis aedium fundamentis, aut cauandis cellis, altius terram refodiunt, fornacum iftiusmodi velligia. Haec, denominationi, velificari quodammodo poterunt. Sunt, quibus peculiaris pror- fus, de hoc nomine, opinio infedit. Dabimus eam, verbis Lav- RETiTii Stockeri (v.) medici Budenßum, dum viueret, laudatiiTimi. De nominis, inquit, origine, nonnulla, inter chronographos, oritur disceptatio . quorum aliqui Germanicum etymon , id eß, Offen, teße Or- telio rediuiuo (x.) deriuare volunt, a fornacibus calcis, quondam, hic loci frequentibus. Aliter fentit Salomon Schweiger , ih itinerario, qui a rege Ova, tempore Henrid III. Hungáriám regnante, hanc vrbem Ofen, vel potius Oven, ditiam fuife perhibet. Id fi efl, recentius multo nomen vrbis fuerit, quam id vulgo credunt. Sed, nefeio, an alterum ftuttntU » rO Adi^ Cellarii Notitiam Orbis Antiqui , Lib. ii. Cap. vili. p. 561. feqq. /.) Evtromvs , Lib. ix. C«p. iv. p. 229. edit. Cellarii. O i" Attila , Cap. Xii. p. 880. in Bou/mii appendicibus. m.) Hungaris Attila, fuit It tie, vnde Germanicum Etzel. V.) Thermographiae Bvdensis, Cap.vu. §. i. p. 44. Prodiit liber, ledlu dignis- limus, Anguß* Vindelicorum, Anno mdccxxi. forma quadrifari. «0 Parte u. p. 124. b. 20 Oláhi efinio: id » fumis cd- ttriis , diducentis :
