Bél Mátyás: Buda város leírása 1. A kezdetektől Mohácsig (Budapest, 1987)
Óbuda
SECT. I. DE PROCES. PILIS. SPEC. DE BVDA VET. lebritatem, copiam, pro eo , quod Germanis quondam fuerit Bada , vnius littera inuerßone , Bvdam ab Hungaris diBam ejfe fujpicarer. Nam ea, fecundorum Pannoniorum loca, antequam huc Hunni immigrarent, Germanos, feu Teutones tenuiffe , minime ambiguum eß. Nec ita multum dijjimili mutatione, vocarunt Hangar i Wefprimiutn, quod Germanis fuit Weiflprun, hoc eß, fons albus , qui loco nomen dedit, pf etiam- numibifub arce, quafedes eß epifeopi, oßenditur. Pedibus, in Wern- heri hanc iententiam irem, nifi me, eadem verecundia retentaret: cum palam fit, loca thermis fcatentia, Bad, & forte prifea diale&o, Bud, atque hodie a vulgo, Bod, dici: vnde, vrbibus & vicis, enata funt nomina. Ex eodem hoc fonte, manafle reor, Slauicum quoque vr- bis nomen. Budin illis vocatur , a Wuda, vel quemadmodum pro- nunciant hodie, JVoda, id eft, aqua, vnde Wudin, & Germanorum imitatione, conuerio elemento, Budin. Confirmari pofle credo etymum, Slauorum confuetudine, qui oppida , aquis adfita, eo nomine folc- bant vocitare. IVidin Seruiae, pro noitra hac conie&ura militare credimus. Nifi fit, qui nobis IVidmos populos, Budinorum, vti exifti- mant do£ti, (o.) propagines, obie&ent iterum, iisque IVidini non minus, quam Budini, denominationem, adtribuant. Sed, iisdem ie induet difficultatibus, quas fupra memorauimus. Adde, fi maxime Attiláé militailent Budini, feu Widitri, non tamen eft vero fimile, tantum eos valuifle , vt excitare vrbes, & ex ie potuiifent denominare. Galeotvs Martivs (pj, ne id quoque fileamus, aliam prorfus atque infolentem, deriuandi nominis, viam iniit. Bvda, inquit, vrbs in monte ßta, qui Danubio alluitur , nomen vnde traxerit, incertum putatur; vel ab antiqua Budalia, vel ab illo viro diuino, qui Buda di- Bus eß. non quod Ille condiderit; fed, quod illius viri nomen, ob excellentiam impofuerint. Fuit autem Buda , vt teßatur Hieronymus, princeps doBrinx apud Sophißas India, quos, Gymnobrachmonas vocitant. quem virgo quadam, vt ipß tradunt, e latere fuo genuerat: fed hac genitura, vera falfane ßt, non in magno pono diferimine. Illud tamen cer- tijfimum eß , Budam nomen ejfe viri fapientijfmi, qui Indorum dogma compofuit. Hoc volui dixtffe, quia Hungária , nominum egregiorum habet plerumque ßmilitudinem. Nam Syrmicum oppidum, cum Syrmo , Tribaliorum rege, antiquifßmo , imaginem denominationis retinet. Et ne particulatim omnia profequar : Strigonium (q.) alibi, quam in Hungária reperitur. Et Pcflum: cum de Peßo carmen Vtrgilianum canatßc : Vidi Peftano gaudere roiaria cultu. Nam hoc Itahcum eß; fed Hungaricum Peßum, in ripa Danubii ßtum, ex •.) Vide eruditorum virorum notas, ad Ammiani Marc.eu.ini , Lib. xxxi. Cap. ii. p. m. 476. a. I). vbi pro Undent i, malunt Vidinos legere. /0 De egregie, fupienter, iocofe, di&isac fa&is Regis Matthiae, Cap. xxxi. p. 387. 4,) Nitriam potius nominaflet, quam fi ad nomen fpedtes, in falsrfiin/i, Aee**to & apud Indos , reperias. Quid vrre inde ad Hungarix hanc vrbero i ret veri'firmln udo : . ex Stauicu adpelLtt ;ikí Budin .id- . firmata :