H. Hubert Gabriella: A régi magyar gyülekezeti ének (Budapest, 2004)

Függelék

[13:] Apud nos quoq(ue) frusträ coli Deum iis rebus, quae sunt mera inventa humana vei per se, vei per accidens, ob sibi adhaerentes circumstantias. Ita. [...] [14:] 5. Bombardarum Sclopetorumque occasione celebrationis memoriae Nativitatis Dominicae explosiones. 6. Eadem occasione puerorum, Scholarium praesertim, horis nocturnis tum rithmizationes, tum etiam cantillationes vicatim domatimque fieri solitae.

75

8 7. Similis vanitas est puerorum adolescentumque [15:] indé ä die celebrationis memoriae Circumcisionis Dominicae horis vespertinis sub qualibet fenestra, exigui subsidioli causá, ad diem usque, qui Papistis carnis-privium dici consvevit, cantillatio, hoc est, ipsissima verbi divini dehonestatio, pietatisque in nugas & larvam conversio. [8.] Ad easdem etiam, reliquias pertinet cantiuncula puerorum Scholarium, ad dies recreationis ipsorum accomodata, interque exeundum aut ingrediendum canenda (tametsi in multis jäm melius illuminatis Ecclesiis abrogata) Ο puer, puer, die mihi, quot sunt unum: Unus est Dominus Deus, qui vivit & regnat in ccelis. Dico cantiunculam istam ad reliquias Papismi

75

9 pertinere, quia revera plus in se continet Papismi, quam veri Christianismi. Quasrenti enim ad numeru(m) undeeimum: Ο puer, puer, die mihi quot sunt undeeim? Puer ordine retrogrado respondet: Undecim Discipuli. Decem praeeepta Dei, Novem chori Angelorum, Octo beatitudines, Septem dona spiritus, Sex hydriae positae in Chana Galilaeae, Quinque vulnera Domini Quatuor Evangelist?, Tres sunt Patriarcha; Dua sunt tabulae Mosi, quas scripsit in monte Sinai, Unus est Dominus Deus, qui vivit & regnat in coelis. Mirüm certé, quomodö cordati olim Ministri, tantas nugas in Ecclesiis suis pati potuerint? Novem chori Angelorum, Papismus est? Octo beatitudines, Papismus est: Septe(m) dona Spiritus, Similiter Papismus est, sed quid [16:] istud? Tres sunt Patriarchae? An soli Abraham, Isaac & lacob Patriarchae? Adhaec, an Moses scripsit tabulas in monte Sinai? 9. In publicis ccetibus multae cantiones crassos errores Papisticos in se continentes, aut saltem ritus & formae canendi apertum Papismum redolentes. Quod cantiones errores Papisticos in se continentes reformationemq(ue) aut simpliciter abrogationem sui expectantes attinet, talis est illa ä Papistarum Mittit ad Virginem transumpta: Küldé az Úr Isten,

16

0 in ea enim pr^ter phrases absurdas & vix oculatissimo cuique intelligibiles expresse eanitur Votum Virginitatis Marias, in istis verbis: Szent Szűz méhedben vedd Ur Istennek Fiat, kivel meg-örizzed a' szükséges titkát, és minden foga75

8 Hasonló tilalom olvasható a debreceni tanács 1657-es rendeletében: „Az idnep napokon való cantatiók mind deákoktul mind deákgyermekektül és mendicansoktul tolláltassanak, mert az isteni és idnepi tisztelet és szolgálat az cantatiók alkalmatosságával való excessusok által profanálódik." (Közli HATOS Gusztáv, 1874, 396.) 75

9 A szövegben: „Pepismi". 76

0 A karácsonyi szekvencia 1635 óta (RMNy 1628/1: 411) található meg a protestáns énekeskönyvekben. 474