Memoria Basilicae Strigoniensis anno 1856. die 31. augusti (1856)
Sanctam Crucem illito auro late rel'ulgeiiteni Anno 1543 hostilis globi impactu fractam ut ruere Solimannus vidit, lucem Christianorum exstinctam credidit; Christiani vero tremefacti terram sub pedibus suis vacillare et solem in meridie occidere putaverunt. Multo Christianorum sangvine stetit Sanctuarii hujus receptio, quod ingressae gentes foedaverunt ; multorum Principum et Antistitum exercita ingenia, insumti labores, et profusi sumtus; donec dispersi in capite omnium platearum templi sancti lapides collecti in hanc, quam Deo propitio jam oculis cernimus, augustam molem exsurrexerunt , et Crux Sancta in summo illius vertice rursus resplenduit , omnes transeuntes ad ea, quae sursum sunt quaerenda amanter provocans. Et castrum quidem Strigoniense jam Anno 1683. eorum heroum virtute, qui paulo ante a Metropoli Imperii Vienna barbaros depulerunt, pristinae libertati stabiliter assertum fuit; sed tunc in eo nulla jam christianitatis vestigia seu in Sacris seu in profanis aedibus reperiebantur. Illius instaurandi et in eo novae Basilicae excitandae prima eius temporis Archi-Episcopo G-eorgio Szelepchényio cura, verum frustranea fuit; nam nisi brevi unius anni spatio postea vixit, aesque illud, quod hos in fines supremis vitae suae tabulis destinabat, in prosecutionem belli turcici provide impensum, pio illius voto adplicitum non est. — Sextus ab illo Archi-Episcopus Franci- scus C. Barkóczy pari incensus zelo admovit operi manus et posuit fundamenta novi augusti templi ; sed haec illo praematura morte sublato, in rudus abiere diu deploratum. Jam caeterae cathédrales Regni Ecclesiae parem cum Metropoli Strigoniensi stragem expertae, instauratae aut denuo excitatae laudibus divinis resonabant; sola earum mater jacebat in bustis , nec poterat exsurgere, donec piissi- mae memoriae Princeps Primas, Cardinalis Alexander a Rudna jacta in Deum spe sua , et vocata in subsidium pia regnicolarum liberali- tate, adgrederetur excitare monumentum religionis, prisca patrum pietate flagrantique suo pro gloria Dei zelo dignum, sacro huic loco non minus quam toti Regno Mariano ornamentum perpetuum. —------------------------------------------------------------------------------------O* : :
