Leo Santifaller: Ergänzungsband 2/1. Festschrift zur Feier des 200 jährigen Bestandes des HHStA 2 Bände (1949)

IV. Quellen und Quellenkunde - 36. Plans Kramer (Innsbruck): Agostino Patrizzis Beschreibung der Reise des Kardinallegaten Francesco Piccolomini zum Christen tag in Regensburg 1471

Patrizzis Beschreibung der Reise des Kardinallegaten Francesco Piccolomini. 555 Wie oben erwähnt, sollen der Platzersparnis halber die Eindrücke Patrizzis über die Reise nur kurz im Überblick gebracht werden, während der vollständige Wortlaut in der Quelle in den Anmerkungen zu finden ist. Die Italiener reisten jahrhunderte­lang mit einem Gemisch von Scheu vor deutschen Menschen und deutscher Landschaft, Staunen und hier und da von Bewunderung in das Reich. Das Gefühl der Fremdheit blieb wohl immer. Das Interesse war aber stets wach. Man achtete die Kraft im Wesen der Deutschen und verachtete die äußere Form ihres Lebens und zum Teil Auftretens. So auch bei unserer Reisegesellschaft. Aber Patrizzi hatte von vornherein den guten Willen, Anerkennung zu zollen, wo es nur ging, wobei er sich zum Teil, wie erwähnt, an sein Vorbild Enea Silvio anlehnen konnte1), Campano hingegen wollte von Beginn an nichts billigen. Über den Eifer und das tadellose Auftreten des Legaten waren sich beide Männer einig2). Auch über die allgemein und überall bewiesene gute und ehrende Aufnahme r) Einmal schreibt allerdings selbst Patrizzi, nachdem er die Namen einer großen Reihe von Reichs­ständen aufgezählt hat: ,,et alie plereque civitates, quorum nomina ob nimiam barbariem exprimere non possum.“ 2) Campano (Menckenius, S. 376): Pacem Germaniae Caesar omnibus pronuntiavit, nulli dedit et, quantum licet perspicere, nec deponit inimicitias nec exercet. Legatus ad omnia desudat, non mensa illi, non nox libera est, omni fomite, omni materia Caesarem conatur accendere, sed nescio, an unquam accendi possit is, qui nunquam incalescit (von ,,sed“ an nach der Ausgabe von 1564, vgl. An­merkung 15). Und die große Stelle, die Patrizzi vor der Schilderung des neuerlichen Eintritts in Italien im Dezember 1471 als Gesamteindruck über die ganze Reise bringt: Ubique per totam provinciam (Deutschland im mittelalterlichen Sinne des Wortes, also auch Tirol und die Schweiz inbegriffen) benigne liberaliter comiterque sumus excepti, reverentia summa legato semper impensa, honor redditus incredibilis. In urbium ingressu principes, populi clerusque cum sacrorum pompa ubique obviam dati, leticia iocunditasque ingens ab omnibus ostensa, Ratispone et in aliis locis, ubi commorandum fuit, non dici posset, quantamque caritatem et benevolentiam erga legatum ostenderint. Caesar, principes, prelati et, qui aderant proceres et apud quos deinde in itinere divertimus, verum quod et virtuti, quam etiam in hoste amamus, et laudi legato nostro in primis est attribuendum, illi presertim omni studio eum honorare curarunt exceperuntque quam iocun- dissime, quibus divus Piusa) fuerat infensissimus quosque et scriptis et sacra multa quamquam nostro in merito fuerat prosecutus. Sigismundus videlicet Austrieb) et Fridericus palatinus') ambo enim a Pio publice damnati anathematizatique fuerant. Hi tamen preter ceteros legatum honorarunt, nec minorem ostendebant cives et rusticanae plebes reverentiam et amorem, omnes eque illum amabant, colebant admira­bantur; quisque illum et Germanum et concivem suum putabat et partis non adverse hoc enim ab initio prudentissime servavit, ut rebus et verbis ita se gereret, ne factioni cuiusquam adhesisse videretur. Plena est enim factionum Germania neque iniuria hec legato eveniebant. Nam et ipse principes privatosque benigne eque excipiebat audiebat patienter omnes, respondebat singulis prudenter et humane et, quantum fieri poterat, omnibus satisfacere conabatur, ita ut tristem a se dimitteret neminem, honorabat omnes, neminem offendebat, nulli erat iniimus, modestus, mansuetus facilisque omnibus sese exhibebat neque minus benigne audiebat rusticanos homines et vetulas quam proceres. Electores enim atque alios principes illustriores ad se domum venientes in scalarum principio expiebat, Caesarem extra ianuam summa cum veneratione et, ne provincie prelatis quoquo pacto gravis esset, reservationes beneficiorum, quod legatorum proprium est, nemini concessit, ut illos in rei negotiis promptiores haberet. Munera autem aurea et argentea, que quotidie afferrebantur, prorsus respuit omnia, denique humanitas, modestia, benignitas mansuetudoque hominis et placidi integrique mores multum quidem amoris et gratie illi comparabant. Sed lingue commer­cium, quod hec omnibus manifestabat, et divi Pii avunculi nomen non parum. Instituerat preterea ita familiam suam, ut moribus non dissimilibus viveret, mites humanosque esse voluit, iurgia, contumelie, rixe, contentiones cum exteris nulle, audite mille querimonie, nulle accusationes, in expeditione rerum, que ad cancellariam pertinerent, divisit per familiam onera, ut quisque, quod sibi commissum esset, curaret, unus autem pro omnibus acciperet pecunias et eas quidem per paucas, nulla enim gratia tam magna, nullum tam pingue sacerdotium concessum, quod aureos duos Rhenenses transcenderent, et hoc in beneficiis ditioribus. In aliis autem rebus raro ad aurum perveniebatur, transcendebatur vero nunquam, ut non tam pro premio concesse gratie, quam pro mercede exigua laboris accepte pecunie viderentur. Nihil sane magis curavit legatus quam suorum manus mundas conservare, ita ut dicere audeam, neminem ex hac legatione rediisse cum lucro, plures fortasse cum damno, pecuniarum dico nam et fama integra et valitudine prospera benevolente numine et legati providentia domum omnes reversi sumus nemoque ex tanto numero damnum aut incommodum est passus, quamvis inter barbaras gentes lingua et moribus omnino diversas

Next

/
Oldalképek
Tartalom