ARHIVSKI VJESNIK 9. (ZAGREB, 1967.)
Strana - 7
GRAĐA PRILOZI GRADI ZA HISTORIJU REVOLUCIONARNOG POKRETA MORNARA NA NAŠOJ OBALI 1918. GOD. Bernard Stulli Uoči proslave pedesetgodišnjice Oktobarske revolucije, kao i revolucionarnih gibanja na našoj obali 1918. god., razumljivo je što se i u našoj zemlji pokreće življa naučna obrada i objavljivanje arhivske građe o tim zbivanjima. I »Arhivski vjesnik« se priključuje tim naporima objavljujući nove priloge historijskoj građi o spomenutim događajima. Ovo smatramo tim opravdanijim i potrebnijim što je jedna od bitnih značajki ovih revolucionarnih pokreta na našoj obali i u njihovom internacionalističkom karakteru. Internacionalističkom i po stremljenjima i po sastavu učesnika. Baš po sastavu učesnika to je u Evropi, izvan Rusije, zapravo prva internacionalistička akcija ove vrsti, pogotovo kad se uzme u obzir da se očituje već na samom početku 1918. god. Da su ovi pokreti na našoj obali već početkom 1918. god., i tako neposredno nakon Oktobra u Rusiji, imali takav internacionalistički karakter nije samo i jedino zasluga njihovih učesnika. Sam sastav austrougarske mornarice, kao odraz mnogonacionalnog sastava te državne tvorevine, doveo je u njenu mornaricu na okup mornare pripadnike tolikih narodnosti. No, njihova je zasluga što su, usprkos nastojanjima s raznih strana da ih se apolitizira, razdvaja i međusobno suprotstavlja, pokazali veliki stepen internacionalističke svijesti i zrelosti, afirmirajući u praksi lenjinske teze o potrebi internacionalističke solidarnosti i akcije, i borbe za: revoluciju, samoodređenje naroda i mir bez aneksija i kontribucija. Treba naglasiti da se u drugim vojnim formacijama Dvojne monarhije nije toliko očitovala ovakva solidarnost i akcija, kao što je to bio slučaj baš u mornarici. U tom smislu nesumnjivo je i posebno značenje ovih revolucionarnih zbivanja na našoj obali iz 1918. god., pa i bez obzira na ukupne neposredne njihove rezultate. Ovo pogotovo kada ih uklopimo, kao što i treba, u opća evropska revolucionarna gibanja toga vremena, živo potaknuta i ubrzana Oktobrom čiju pedesetgodišnjicu baš sada slavimo.
