Drăgan, Ioan (szerk.): Mediaevalia Transilvanica 2001-2002 (5-6. évfolyam, 1-2. szám)
Etnie şi confesiune
Aspecte ale politicii confesionale a Principatului calvin faţă de români 165 revolvimus, et circa spiritualia, animos subditorum nostrorum opinionibus varys luctari, maxime autem Valachos et Rutenos, tantis superstitionibus immensos intuimur comperimus et evulsionum illarum requint summam, et medio optima cum primis in Ecclesiis eorum Antistem commodum, eam in rem inter alios commendatus nobis Honorabilis Szavul Popa graecanice confessionis ut vulgo vocatur Pastor, qui licet illius religionis defectibus obnoxius, nihilominus, bona propensione, et sancta emendationis cupidinae accensus perhibetur; eum itaque in ditionibus nostris ultra fluvios Sajum et Samusium in Szolnok Interiori, mediocri et districtu Keovariensi, item Maramarusiensi et Szatthmariensi Comitatibus universis illius confessionis Pastoribus praeficiendum, et ante eos in Episcopalem dignitatem promovendum et collocandum duximus, imo praeficimus promovemus et collocamus praesentium per vigorem, his in emolumentum illarum Ecclesiarum in se assumtis conditionibus. I. Verbum Dei Valachos in lingva propria Rutenos similiter in sua propria doceri ac institui curabit. 2. Sub poena depositionibus pastoribus et ministris inspectioni suae concessis, quo Novum Jesu Testamentum, Cathechismum et Psalterium comparent, injungere tenebitur, et hinc semina Verbi Divini cordibus auditorum, avulsis superstitionibus infundi facere studebit; recta siquidem institutio, absque libris commode fieri nequeat. 111. Inter conjuges praeter crimen formicationis, divortium, et inter personas inconvenientes copulam haud permitat, ac siquid in ejus modi negotiis, judicio suo et suorum assequi non poterit, Domini Superintendentis Orthodoxi et Waladicae [!] Albensis consilio, et suffragiis uti et ea sequi tenebitur. IV. Indignitos ad officium Pastoratus haud quaquam promovere ausit, verum promovendos stricte examinare, et pro suprema censura huc Albam Juliam tanquam sedem superiorem expedire debebit. V. In discussione causarum externarum nihil a se, sed omnia consentientibus senioribus, se facere et efficere adstringet. VI. Causas omnes maioris momenti huc Albam Juliam, ne cui de suppresione iuris sui conquerendi occasio suppeditetur transmittere, et in omnibus etiam alys negotys, quae pietatis promotionem, et animarum salutem concernunt, ab Orthodoxo Superintendente, et Wladica Albensi dependere, et eorum consilia sequi itidentidem [!] de rebus necessariis, eosdem per homines et litteras requirere et consulere tenebitur. VII. In anniversarys Pastorum Valachorum conventibus, in persona, aut si id casu aliquo, gravi fieri haud possit per legatos idoneos et fide dignos hic Albae Juliae comparere sit adstrictus, denique ea omnia in ista Episcopali sua functione acturus erit, quae fidum verbi divini Ministrum, et et [!] antesignatum decent, memoria vivaci apud se saepe saepius revolvens, munus suum, esse pascere gregem, regere Ecclesiam Dei, pietatem et cultum ejus promovere contraria omnia extirpare, non imperitare, non desidere, et corpori incumbere, nec deglubere et depascere gregem. Ad extremum, sui etiam muneris esse sciat, ex comuni tamen Seniorum suorum assensu, de vita Pastorum in sua diaecesi commorantium quotannis inquirere, et an populum recte doceant cognoscere, in secus facientes animadvertere, Templa collapsa adintegrare, et ad sincerum cultum Dei reformare. Ad quae omnia authoritatem etiam eidem dedimus et concessimus, damusque et concedimus per praesentes. Quocirca vobis universis et singulis, tam secularibus quam ecclesiasticae functionis hominibus praescriptam graecanicam confessionem in praelimitatis ditionis nostrae partibus observantibus commitimus et mandamus firmiter quatenus dictum T. pro Episcopo vestro a nobis promoto habere, agnoscere, eidemque in omnibus ipsi a nobis injunctis et induitis aliisque quibusvis, quae sui muneris erunt, obtemperare in (observatis eidem a nobis praescriptis conditionibus). Secus non facturi. Praesentibus perlectis exhibenti restitutis. In cuius rei robur et testimonium majus, praesentes litteras nostras dandas duximus et conferendas. Datum in civitate nostra Alba lulia die duodecima Aprilis Anno Domini millesimo sexcentesimo quinquagesimo. Georgius Rakoci Joannes Horuat de Palocz Secretarius VIII. 1651 iulie 7, Alba lulia. Principele Gheorghe Rákóczi II îl numeşte pe Mihail Molodici episcop peste cei de confesiune grecească din comitatul Maramureş, impunându-i cele şapte condiţii cuprinse şi în documentul anterior. Reproducere: după copia contemporană păstrată la Arhivele Naţionale Maghiare, Libri Regii, voi. XXV, p. 481-483.
