Détshy Mihály nyolcvanadik születésnapjára tanulmányok (Művészettörténet - műemlékvédelem 11. Országos Műemlékvédelmi Hivatal, 2002)

Mikó Árpád: Magnus Gruber: Tractus Danubii (1531). Egy forrás nyomában

Caeterum infra Strubingam in | 42r | ripa septentrionali, emenso spatio quattuor milliarium est oppidum Tectodoriphium, vulgo Deckendorf,

172 hinc descendenti videntur duae abbatiae, superior scilicet Altha et inferior Altha.

171 Porro infra Straubingam in ripa meridionali est Vilsovia vulgo Vilczhoven

17

' ducum Bavariae oppidum. Patavia, vulgo Passau,"

8 sedes est episcopalis, quattuor milliaribus infra Vilsoviam sita est in confluentia trium fluminum Danubii, Oeni

17

" et Ilczae,

177 quod posterius ex Bohemiae montibus | 42v | decurrit. Oenus, ut dictum est, oritur in Alpibus; in eius ripa loca insigniora sunt primum in comitatu Tirollis. Oenipons, Inspruck

178 oppidulum amoenissimum et pulcherrimum. 1 Hallis,

17

" in quo oppido sal coquitur, 2 Swocz,

18

" Germaniae superioris pagus pulcherrimus et populosissimus, 3 Rottenburgum,

181 elegáns oppi-| 43r |dum in Swocz et Rotenburgo sunt argentifodinae, 4 Kopfsteinum,

1

"

2 arx plusquam dici potest muni ta et oppidulum eiusdem nominis situm in confinibus comitatus Tirollis et Bavariae, 4 Rosenheimum,'

811 ducum Bavariae oppidum, circa quod duces Bavariae in venatione Carolum Caesarem

181 exceperunt. Supra Rosenheimum Oenus recipit amnem quendam, cuius nomen non memini, fluentem ex lacu Tegurino.

18

"' I 43v I 4 Vasserburgum,

18

" Bavariae urbs haud inamoena, earn Oenus fere circunquaque alluit. 3 Muldorfium,

187 oppidum sub ditione episcopi Salczpurgensis. 1 Ottinga vêtus

188 et nova

18

'

1 haud longo intervallo inter se distant. Vetus Ottinga daruit multis annis, et adhuc miraculis Beatae Virginia.

190 Paulo infra Otingam influit in Oenum fluvius Alcza,'"' qui labitur ex Chimo lacu,

11

'

2 3 Brauna,

19

' admodum scitum | 44r | Bavariae oppidum. Porro non longe infra ostium Alczae immergitur Oeno Iunarus fluvius, quem alii Salczam vocant.

1

'" Hie oritur supra Ilellel oppidum,

195 in quo sal coquitur, situm duobus milliaribus ultra Salisburgum,'

"" in cuius ripa haec oppida conspiciuntur. Hellel, quod paret archiepiscopo Salisburgensi. 2 Salisburgum, vulgo Salczpurg sedes archiepiscopalis, quondam Iuvavia dicta, urbs et arx iuxta munitae. 1 44v I 3 Luphium vulgo Lauffen,

197 huius oppidi incole nautae sunt fere omnes. 2 Diethmaringum

1

"

8 Bavariae oppidulum, 2 Burgusium vulgo BuTckhausen

199 arx est illic in monte et pulchra et qua, haud credo, aliam in Germania esse ampliorem.

2

"" Inter Burgusium et Braunam Salcza Oeno commiscetur. Caeterum infra Braunam eadem | 45r | in ripa dextra scilicet sunt Obernbergum,

2

" Scherdinga,

2

"

2 item opulenta aliquot coenobia, verum infra Scherdingam ad duo milliaria Oenus et Danubius confluunt in fine urbis Pataviensis. Porro emenso spatio trium milliarium amnis, cui Renrigelus'"' nomen, magno impetu ex Bohemia decurrit in Danubium. Ascha oppidulum

2

"

1 in ripa meridionali octo milliaribus distat a Patavia. Rursum si descenderis ad quart urn lapidem, offertur Linczium, eius regionis célèbre emporium.

2

"" In hac urbe plurimum | 45v | commorari solet Ferdinandus rex.

2

"' Regio haec, in qua est Linczium, appellatur Austria superior seu regio super Enesum,

2

"

7 a fluvio, qui tribus milliaribus infra Linczium in Danubium influens Austriam in superiorem et inferiorem diuidit. Ad huius fluminis ripam est oppidum in monte situm, cui a fluvio nomen Ensa, a Ptolomeo Claudio Dunum, a nonnullis Laurianum dictum.

2

"

8 Steira urbs

20

" est mediterranea, circa quam eiusdem nominis fluvius

21

" influit in flumen Traunam,

2

" quod I 46r | inde fertur in Danubium, porro Steira ferro et arte fabrili nobilis est. Animadvertendum Turcarum équités, qui praedabundi agmen praecedunt ea tempestate, qua Vienna obsessa fuit,

212 processisse ad amnem usque Enesum, atque foede omnia ea loca ferro et igiii dévastasse. Ut rem in pauca redigam; a Linczio usque ad Viennam haec sunt oppida in ripa Danubii meridionali: Linczium, Ips,

211 Melicum vulgo Melck,

2

" in monte coeno-| 46v |bium munitissimum, in valle oppidulum eiusdem nominis haud inelegans. Mautern oppidulum

21

' ac Kethwey

21

" in altissimo monte coenobium. Closternaumburgum

217 dives item coenobium una cum oppido Vienna Austriae.

218