Cherrier Miklós János: Institutiones Historiae Ecclesiasticae. Tom.3. (Pestini, 1841) - 21.951c
J quibus Theologiae scholasticae summam non neglectis scripturae s. et patrum testimoniis complexus 43) tantam sibi nominis famam conciliavit, ut interpretes plurimi libros quatuor sententiarum commentariis exponerent, dicti propterea sententiarii. Ad secundam classem scholasticorum censentur illi, qui Neo-Platonismi reliquias penitus exstirpantes Philosophiam Aristotelicam fere solam amplectebantur. Isti tanta fiducia erga Aristotelem ducebantur, ut ejus opera propemodum sola velut sanae rationis codicem spectarent, omniaque Religionis capita terminis novis , et conceptibus adeo abstractis explicabant, ut pauci tantum eos mente assequi, etintelli- gere valerent. Hoc Aristotelis dominium seculo XIII. et XIV. praesertim fundarunt nonnulli ordinum mendicantium religiosi, qui amore et studio suo in Stagiritam demum id effecerunt, ut philosophia ipsius in Theologiae palaestris adoptaretur. De his tamen viris bene notandum, quod licet illorum scripta philosophicis argutiis , et ratiociniis referta fuit, vera tamen fidei dogmata, et salutarem morum doctrinam nunquam neglexerint. Ad hanc secundam Theologorum scholasticorum classem praeter alios referuntur Alexander Halensis , Thomas Aquinas , Albertus M'J Bona- ventura, Jounnes Duns Scotus, et alii qui seculo XIII. usque medium circiter scculi XIV. vixerunt 44). Licet autem opera Aristotelis quae a cunctis volvebantur, seu universim, seu parte prohiberent tum Pontifices Romani, tum eorum legati, aut saltem cum cautione quapiam legi permitterent, his tamen nihil impedientibus amor et studium Philosophiae Aristotelicae semper augebatur adeo, ut accedente praesertim auctoritate Thomue Aquinatis, Bonavenlurae, et aliorum, haec tandem Philosophia in scholis principem locum obtineret. A quo tempore Theologi bibijei non secus ac positivi et numero, et existimatione labebantur; quae— 365 — 43) Prologus Libris IV, Sentential um praefixus consilium Petri Lombardi clare manifestat. 44) Vid. Alexandri Halensis Summa uni- vers. Theol. in IV. Parlib. T/tomae Aquinat. Comment, iu IV. Libros sentent. Magist. Petri Lombardi et Summa Theologiae in 111. Part. Alberti M. Comment, in IV. Libr. Sentent. Bonaventurae Comment, in IV. Libr. Sentent. porro Breviloquium et Centiloquium j Joannes Ger i on S. Bonaventuram pluris facit ac S. Thomam Aquin. quod is scholasticorum subtilitates magis vitaverit.
