Cherrier Miklós János: Institutiones Historiae Ecclesiasticae. Tom.1. (Pestini, 1840) - 21.951a
502 responderet effectus, re infecta legati Carthaginem ad S. Cyprianum rediverunt, cumque Cypriano ex horum relatione innotuisset , Cornelii electionem legitimam fuisse, ordinationem illius etiam nomine ecclesiarum suarum confirmavit 243). Verum nec hoc impedivit, quominus factiones Romae multiplicarentur. Novatia- nus enim , et illius adhaerentes nihil non tentatum relinquebant, ut Cornelium sibi tantopere invisum de illustri sede Romaua deturbarent, novamque electionem adornarent. Quare Cornelius convocata anno 251. Romae synodo tam Afrorum sententiam, juxta quam lapsos reconciliandos svaderent, adprobavif, quam et Nova • tianum ejusque gregarios condemnavit. Haec tamen Cornelii facta schismaticos adhuc audaciores reddidere, nam praeter id, quod turpissimas contra eum calumnias publicaverint, utpote illum fuisse libellulicum, et apostatis communicasse, etiam tres obscuros Italiae episcopos , Romam evocatos, arcte custoditos, et crapula oppressos eo per vim disposuerunt. ut Novatiano manus imponerent, et eum Ecclesiae Romanae velut antistitem praeficerent 244). Hac ratione factus Antipapa JVovatianus quaquaversus literas expedivit, se invitum electum fuisse subdole nuncians, ut mendacio detestandum schismatis crimen excusaret 245) , quod usque secu- lum quintum perduravit. Xovatianus, et ejus asseclae praecipuam defectionis suae a Cornelio causam allegabant, nimis lenem disciplinam poenitentiae, quam velut effrenem morum corruptelam exprobrabant statuentes : lapsos in perpetuum communione sacrorum excludendos esse 246). Non scitur tamen utrum solis lapsis tantum spem omnem reconciliationis ab ecclesia impetrandae denegaverint, an vero id ad quaevis graviora crimina extenderint? verosimile est, eos primum solos lapsos communione ecclesiastica penitus arcuisse, nulla reflexione ad sacrificatores , thurificatores, ac libellaticos facta, postea vpro aucto sensim controversiae fervore, eo progressos fuisse, ut plerosque majorum delictorum reos sacrorum communione in perpetuum privandos esse docerent. Hoc clare expressit Asclepiades episcopus Novatianorum. qui Attico disciplinam hanc improbanti sic respondit: Sunt et alia multa 243y*S,J Cyprianus epist. 42. ad Cornelium 244) Theodoretus L, III. haeretic. fabul. cap. 5. 245) F.usefjins H, E. L. VI. cap. 37. S. liierunym. Catalog, scriptor, eccles. 2i6) Socrates H. E L, IV. c 28.
