Vass László: Institutiones historiae ecclesiasticae novi foederis. Tom.1. Introduction (Pestini, 1828) - 20.880
»lente praeparantur, a) et subsequentis, qua eventus acciderunt, quaelibet enim aetas habet peculiarem characterem suum, quo cognito causae plurium eventuum ultro innotescunt. a) In Vovage du jeune Anacharsls T. I. p* 342. edit. Jiip. eleganter dicitur: ,,Des Pliilosophes, qui re- montent aux causes des grands événemens, ont elit, que cliaque siede porle, en quelqne maniére, dans son sein, le siede, qui va le suivre. Celle méla- ])hore liardie couvre une vérilé importante, et con- iirince par l’liistoire d’Alhénes. Le siede des lois et des vertus prépara celui de la valeur, et de la gloire : ce dernier produisit celui des conquéles et du luxe, qui a lini par la destruction de larépuLlique.‘c A) Ex cognitione locorum, character enim hominum a climate multum dependet. Populi orientales, molles et servire nati , semper severiore regum et tyrannorum dominatione premebantur, septemtrionibus vero subjecti, vicinique majore constanter libertate gaudebant; nam ex inclementia coeli potissimum orta est naturalis eorum ferocia libertatis ipsorum vindex. Seneca De ira l. 2. c. 1G. ait: „in frigora , septemtrionemque vergentibus imman- sveta ingenia sunt, ut ait poéta, suoque simillima cocio.“ Porro in iis, qui calidiores oras incolunt, phantasia, falsis ludi sveta imaginibus, vehementius operatur, unde etiam illi extraordinariis et portentosis rebus plus adficiuntur. 5) Ex religione, constitutione civili et; statu Litterarum apud populos vigente; ex religione, characterem enim hominum maxime religio format. Sic plerorumqne populoi uni septemtrionalium religio regentum et sacerdotum consilio ad animos contra metum o bfir- inandos et ferocia, studiisque belli imbuendos comparata erat. Apud Muhammedanos que que ,