Folia Theologica 16. (2005)

Bronisław Wenanty Zubert: Die Bedeutung der Klausel "Si puella apparet cognita" in der Kanonistik des ausgehenden Mittelalters

DIE BEDEUTUNG DER KLAUSEL 239 zwischen impuberes spielte der unerschütterliche Wille, die Ehe ein­zugehen eine große Rolle. Dieser unerschütterliche Wille, musste allerdings nach Erreichen der Altersgrenze noch einmal bekräftigt werden26. Nicolaus de Tudeschis (vel: Abbas Panormitanus (4 1445 bzw. 1453), der mitunter für den meist illustren Kanonisten des Spätmittelalters gehalten wird, behauptet, dass man die Ehe zwi­schen Personen, die die Altersgrenze der juristischen Reife nicht erreicht haben (nute legitimam aetatem), prinzipiell nicht zulassen dürfte. Wenn aber eine solche Ehe geschlossen wurde und das Mädchen apparet cognita, dann gilt sie als rechtmäßige Ehe, weil die Beischlaffähigkeit das fehlende Alter ausgleiche27. Die gleiche Mei­nung vertrat darüber hinaus Antonius de Butrio (tl408)28, sowie andere Kanonisten dieser Zeit. 2. Die Frage der Transformation der Verlobung in die Ehe wurde noch in einem anderen Kontext behandelt. Die Dekretalisten ver­surgit praesumptio iuris et de iure [...]“ (f. 42 v.). Mit einem besonderen Nachdruck hat dies Johannes Andreae (t 1348) zeitlich etwas früher formu­liert: ..Multum movet consensus, qui potissime in matrimonio requiritur. Sed matrimonium non est perfectum, nisi per copulam. Ergo copula requirit con­sensum [...]" (Quaestiones merculiares, Coloniae 1570, q. 60). An einer an­deren Stelle heißt es aber: „F.t nota quod sponsalia contracta altero habili et altero inhabili etate existente possunt dissolvi altero veniente ad maiorem eta- tem [...] hec vera sunt nisi ante elatem sponsalia confirmantur copula et sic copula confirmat sponsalia de futuro vere et facit transire in matrimoni­um" (Hervorhebung vom Autor - Lectura super quarto libro Decretalium, Venetiis 1502 /nicht pag./, tit. II. c. 8). 26 Baldus de Ubaldis, Consilia, P. III. cons. 228: „[...] copula, quo vocatur ne­xus seu vinculum est duplex, scilicet vera, quando verbis expressis inter aeta­te idoneos matrimonium contrahitur et interpretative seu praesumpta, quando inter puberem et impuberem vel inter impuberes procedunt verba legitima et sequitur postea evidens perseveratio in consensus post legitimam aetatem [.■•]“ (L 49 v). 27 Nicolaus de Tudeschis, Commentaria in quartum Decretalium librum, Lugdu­ni 1527, tit. II, c. 6: „Nota primo, quod [...] ante aetatem legitimam non sit permittendum ut aliqui matrimonialiter coniungantur [...] tamen si coniugun- tur et puella apparet cognita (Hervorhebung vom Autor) tenet matrimonium, quia ex quo fuit cognita potentia coeundi supplet aetatem" (f. 19 v). 28 Antonius de Butrio. Lectura supra quartum librum Decretalium, Venetiis 1502 (nicht pag.), tit. II, c. 8: „Et nota, quod sponsalia contracta altero habili et altero inhabili etate existente possunt dissolvi altero veniente ad maiorem etatem [...] hec vera sunt nisi ante etatem sponsalia illa confirmantur copula et sic copula confirmat sponsalia de futuro vere et facit transire in matrimoni­um".

Next

/
Thumbnails
Contents