Folia Theologica et Canonica 11. 33/25 (2022)
Ius canonicum
190 JOAQUÍN SEDANO cuando esta no sea posible, basta la decision de la mayoria (cf. D.65 cc.l42, 3). Si, por cualquier causa, quedara un solo obispo en la provincia, debían ser convocados los obispos de una provincia vecina43. También se requiere el conocimiento y confirmación por parte del metropolitano (cf. D.64 cc.l, 5, 7-8). Pero no solo se cuenta con el consentimiento y presencia de éste, sino que, además, es deseable que se convoque a todos los sacerdotes de la provincia. Y si esto no es posible, que los ausentes envíen epistolas de consentimiento44. Pienso que los textos presentados reflejan de modo patente cómo en la tradíción canónica del primer milenio existía una gran preocupación por la mayor participación posible de obispos y presbíteros en las elecciones y consagraciones episcopales45. III. Órganos de representación presbiteral Por lo que respecta a los órganos de representación del presbiterio, es preciso advertir desde el principio que no es una cuestión muy desarrollada en el Decreto de Graciano. En gran parte porque se identifican con los distintos grados del sacramento del orden y no es hasta tiempos posteriores cuando la doctrina canónica sistematiza estos órganos. No obstante, si que encuentran diversas referencias a la tarea de los presbíteros como colaboradores de los obispos. 42 Si ceteris consentientibus ordinationi episcoporum duo uel tres contradicant, obtineat sentencia plurimorum. Sane, si communi omnium consensu rationabiliter probato secundum ecclesiasticam regulam, duo uel tres animositate ducti per contentionem contradicant, obtineat plurimorum sentencia sacerdotum. Graciano anade en el dictum que precede al c. 3: Si autem secundum canones ordinatio episcopi fuerit facta, et aliquis cum sua malicia in aliquo contradixerit, plurimorum consensus obtineat. 43 Graciano plantea en un dictum este problema y acude a la autoridad dei Concilio de Sárdica para su solución: His auctoritatibus datur intelligi, quod episcopi a conprouincialibus suis debent ordinari. Sed queritur, si in prouincia fuerint plurimi episcopi, et contigerit forte unum remanere episcopum, quid fieri debeat? Ille, quia solus est, non potest ordinare episcopum; conprouinciales non habet, cum quibus consecrare episcopum ualeat. Cum ergo talis necessitas fuerit, quid faciendum sit, in Sardicensi Concilio diffinitur, in quo [cap. 5] sic statutum legitur: Si imus tantum in prouincia remanserit episcopus, ad consecrationem episcopi de uicina prouincia episcopi conuocentur: D.65 dac.9. 44 Item ex Concilio Martini Papae. Non debet ordinari episcopus absque consilio et presentia metropolitan episcopi. Adesse autem oportet omnes, qui sunt in prouincia sacerdotes, quos per suam debet epistolam conuocare metropolitanus. Et quidem si omnes occurrant, bene; si hoc autem difficile fuerit, pluriores oportet occurrere. Qui autem non conueniunt, presentiam sui per epistolas suas faciant, et sic omnium facto consensu ordinationem episcopi fieri oportet. Si autem aliter, preter quod a nobis terminatum est, fuerit factum, talem ordinationem nichil preualere decernimus: D.65. c.2. 45 El Decreto dedica la brevísma D.66, que contiene solo dos cánones, a reafirmar este espiritu “sinodal” en el caso de la consagración de los arzobispos. Asi abre Graciano esta Distinctio: Archiepiscopi autem ab omnibus suae prouincia episcopis debent ordinari.