Folia Theologica et Canonica 5. 27/19 (2016)
IUS CANONICUM - José Miguel Viejo-Ximénez, La introducción al Tractatus Coniugii y la causa sobre la acusación de clérigos en la Discordantium canonum concordia de Schäftlarn
150 JOSE MIGUEL VIEJO-XIMENEZ Desde mediados del siglo XII. además de colecciones monográficas de sentencias teológicas, en el sur de Alemania circularon tratados e introducciones canónicas al matrimonio inspiradas en las enseñanzas del maestro Rolando20. En el monasterio premonstratense de Windberg se copió -o se compuso (¿?)la introducción Gratianus xii. dicit esse, centrada en los impedimentos, y que sigue el orden de PH / SR2'. La biblioteca de la Colegiata de canónigos regulares de San Nicolás de Passau, fundada por San Altmann entre 1067 y 1073, custodiaba una de las dos recensiones de Videndum est quid sit matrimonium (VE), un tratado que se compuso entre c. 1150 - 1160 y que se inspira en PH / SR22. Este tratado sigue, en efecto, un orden de temas similar: Clm 16084, fol. 29r § Videndum est quid sit matrimonium, et a quo institutum, et ubi et quando, que sint necessaria ad matrimonium contrahendum, que dirimant contractum quod sit sacramentum quod res sacramenti. Después de la definición y la institución, VE repite la enseñanza de Rolando sobre los tres requisitos necesarios para contraer matrimonio: Clm 16084, fol. 29r § Ad matrimonium contrahendum necessaria sunt consensus, pactio coniugalis et idoneitas personarum (...) Circa idoneitate personarum xii. considerantur: uotum, noto adnexum, ligatio uel solutio, dissimilitudo fidei. error conditionis, spirituális proximitas, etas, delicti enormitas, coeundi impossibilitas, consanguinitas uel afinitas, uiolentia uel raptus. De la biblioteca de Augsburgo procede el único testimonio de Pertractatis aliis sacramentis23, un códice que se confeccionó en Italia o en el norte de Francia. 20 Cf. Weigand, R„ Kanonistische Ehetraktate aus dem 12. Jahrhundert, in Kuttner, S., (ed.), Proceedings of the Third International Congress of Medieval Canon Law. 3-6 Strasbourg 1968 (Monumenta Iuris Canonici C/4), Città del Vaticano 1971. 59-79 (reimpr. Liebe und Ehe im Mittelalter, Goldbach 1998. 37-57). 21 Cf. Larrainzar, C„ Sistematizaciones antiguas, 393-96. La introducción de Windberg se encuentra hoy en München, BSB, lat. 22289, fol. 74". 22 Hoy en München, BSB, lat. 16084, fol. 29-31 cf. Halm, K. - von Laubmann, G. - Meyer, W., Catalogus codiami latinorum Bibliothecae Regiae Monacensis, Bd.: 2,3, Codices num. 15121 - 21313 complectens, Monachii 1878 (reimpr. Wiesbaden 1969), 50. Sobre el tratado cf. Weigand, R., Kanonistische Ehetraktate, 69-71. nota 56, con la relación de manuscritos que transmiten VE; y Kuttner, S., Did Rolandus of Bologna write a "Stroma ex Decretorum corpore carptum”, in Journal of Law and Religion 11 (1994-1995) 267-269, en especial 269. 22 Hoy en München. BSB, lat. 3525, fol. 36'^t0’: cf. Rauner, E., Katalog der lateinischen Handschriften der Bayerischen Staatsbibliothek München. Die Handschriften aus Augsburger Bibliotheken, Bd.: 1, Stadtbibliothek, Chn 3501-3661, Wiesbaden 2007. 109. Sobre el tratado cf. Weigand, R., Kanonistische Ehetraktate, 78-79.