Folia Theologica et Canonica 1. 23/15 (2012)
IUS CANONICUM - José Miguel Viejo-Ximénez, La Summa Quoniamin Omnibus de Paucapalea: una contribución a la Historia del Derecho Romano - Canónico en la Edad Media
LA SUMMA QUONIAM IN OMNIBUS DE PAUCAPALEA... 161 SQO : Clm 18467, fol. 71 vab [c. 12] Ius Quiritum est et c(etera) usque de legitimis hereditatibus', qui s.2 legitime succedant uel admittantur ad hereditatem. [E] st enim hereditas successio in uniuersum ius quod defunctus habuit uel quod superest deducto ere alieno. De curationibus adultorum et furiosorum. Curator enim proprie minori et furioso datur, procurator uero ab ipsis dominis3 constituitur. Is4 namque procurator est, qui aliena negotia mandato domini administrat. De tutelis. uel6 tutela sic diffinitur: [T] utela est ius ac7 potestas in capite libero ad tuendum8 eum, qui propter etatem se defendere nequit9 iure ciuili data ac permissa. Hec enim pupillo datur cuius diffinitio10 sic exponitur: Tutela est ius qua pupillus cogitur ne sua dissipet. Potestas ad imperandum quandoque ut contrahat; sine uoluntate namque tutoris contrahere non debet. In capite libero ad differentiam serui dictum11 quia non seruo sed libero tutor dabitur12 et ei qui etatis infirmitate tueri se13 non potest. Et ciuilis iuris constitutione14 a principe siue a iudice datur uel permittitur. De usucapionibus. [V] sucapio est secundum Ysidorum adeptio dominii per continuationem iuste possessionis uel biennii aut alicuius temporis. Sed aliter in digestis15: Vsucapio est adquisito16 dominii per continuationem temporis lege definiti. Que fit de rebus mobilibus bona fide17 possessis per triennium, de immobilibus per decennium uel uicennium. Si enim quis bona fide ab eo, qui dominus non est, rem mobilem emit putans eum dominum esse, et per triennium sine interpellatione possidet, immobilem quoque eodem modo bona fide inter presentes per decennium, inter absentes per uicennium similiter possidet, usucapionis exceptione tutus erit. Sed quedam sunt que usucapi18 nequeunt ut liber homo, res sacra uel religiosa et seruus fugitiuus, furtiue quoque res et ui possesse, nec si decem uel uiginti annos19 bona fide possesse20 fuerint usucapi possunt. I hereditatibus] heredibus Schulte 2 si] scii. Schulte : siac Clm 5 dominis] deest Schulte 4 Is] hisac Clm s tutelis] tutela Schulte 6 uel] deest Schulte 7 ac] et Schulte * tuendum] tutandum Schulte * nequit] nequid Clm “ diffinitio] definitio Schulte II dictum] add. est Schulte 12 dabitur] datur 13 se] deestac Clm 14 constitutione] constitutionesac Clm 13 digestis] digesto Schulte “ adquisitio] acquisitio Schulte 17 Me] fide acquisitis Schulte 18 usucapi] usucapionisac Clm ” annos] annis Clm 20 possesse] possessa Clm hereditas succesio — defunctus habuit = ex Dig. 50.16.24 (Gayo) (= ex Dig. 50.17.62, Juliano) superest deducto ere alieno = ex Dig. 50.16.39.1 (Paulo) procurator est — domini administrat = ex Dig. 3.3.1 pr. (Ulpiano) Tutela est — data ac permissa = ex Inst. 1.13.1 (cf. Dig. 26.1 pr. [Paulo]: add. sua sponte) adeptio dominii — alicuius temporis = Etim. 5.29.30 Vsucapio est — lege definiti = ex Dig. 41.3.3 (Modestino) Que fit de — fuerint usucapi possunt = ex Inst. 2.6.pr.-3 En la primera glosa, la expresión «uel quod» es el nexo de unión entre la definíción de herencia de Gayo (Dig. 50.16.24) y la definíción de bienes de Paulo (Dig. 50.16.39. l)32. En la segunda, la aclaración sobre la institúción del curator — de inspiráción romana, aunque su modelo concreto es dificil determinar33 — se contrasta con la definíción de procurador de Ulpiano (Dig. 3.3.1). 32 Este dato daria prioridad a la SQO frente a la glosa con la definíción de hereditas de Dig. 50.16.24 ó 50.17.62 que recogen algunos manuscritos del DG, cf. Weigand, R., Paucapalea, 146. 33 Cf. los titulos Dig. 26.1,27.10 y Cod. Just. 5.28 y siguientes.
