Folia Canonica 13-14. (2010-2011)
STUDIES - José Miguel Viejo-Ximénez: Las nouvellae del Decreto de Graciano
46 JOSÉ MIGUEL VIEJO-XIMÉNEZ mentős en sus declaraciones judiciales, sin por ellő excusarlos de la acción de falsedad (Cod. Iust. 1.3.8); y la auténtica Presbiteri, un resumen Nov. 123.20 con las penas por los falsos testimonios de presbíteros, diáconos y clérigos. La edi- ción romana trató el bloque como dictum: C.5 q.6 d.p.c.3. Friedberg lo en- cuadró en la segunda parte de C.5 q.6 c.3 (edF 551.36-552.17). La legislación de Justiniano contra los falsos testimonios de los clérigos tenia en cuenta la condición del culpable y el tipo de causa170. En las causas civiles, presbíteros y diáconos serian separados de su ministerio durante tres anos; en lugar de sufrir el tormento previsto en el derecho común, quedarian recluidos en un monasterio. En las causas criminales, por el contrario, presbitero y diáconos deberían ser despojados de su condición y padecerían las penas estableci- das en las leyes civiles. Justiniano no aplicó la distinción de causas a los clérigos inferiores, quienes, en uno y otro caso, siempre quedarian sometidos a las leyes comunes. La auténtica Presbiteri que se copió en los márgenes del Código como complemento a la constitución de Graciano, Valentiano y Teodosio (Cod. Iust. 1.3.8) respetaba el contenido esencial de la novela171. La version de Presbiteri del Decreto tiene algunas singularidades, que están presentes en la tradición gra- cianea dei texto desde su incorporación a la obra: C.5 q.6 (d.p.)c.3 A a fol. 153r Bc in marg. fol. 146rb Cod. 1. i. tit. de episcopis et clericis. Imperator Theodosius. Presbiteri citra iniuriam questionum 1 dicant testimonium 2 ita tamen ut falsa non simulent. Ceteri uero clerici qui eorundem 3 gradum uel ordinem secuntur si ad testimonium dicendum petiti fuerint prout leges precipiunt audiantur. Salua tamen sit litigatoribus falsa 4 actio si forte presbiteri qui suo nomine superioris loci testimonium dicere citra aliquam corporalem iniuriam sunt precepti hoc ipso quod nichil metuunt5 uera suppresserint. Multo magis etenim pena sunt digni quibus cum plurimum honoris per nostram iussionem delatum est occulte 6 inueniuntur in crimine. De eodem 7. Presbiteri diaconi8 si falsum testimonium dixerint si quidem in re pecuniaria diuino ministerio dumtaxat per xii. 9 annos separati monasterio tradantur. Si in l7n Cf. Nov. 90.2, el texto paralelo Epit. Iui. 459 (115.33) y el resumen de la auténtica Presbiteri. 7' Los márgenes de Cím 22 recogen dos versiones de Presbiteri: (i) «C.N. [In au. de sanctissimis episc. §. Reuerentessimis §. Nullo modo.] Presbyteri et diaconi si falsum testimonium in causa pecuniaria perhibuisse conuincantur per tres annos a sacro ministerio separentur monasteriis tradendi. Si causa criminalis /// clericatus (honore nudati)“" mtl' legitimis penis afficiendi sunt. Ceteri clerici comuni iure offitio ecclesiastico depulsi uerberibus subiciantur. (fol. 6vb, marg. dcho.)»; y (ii) «C.N. /// qui sicut et diacones etiam si falsum testimonium in causa pecuniaria perhibuisse conuincantur pro uerberibus per tres annos a sacro ministerio separentur monasteriis tradendi.» (Clm 22, fol. 7r, marg. sup.) + «C.N. Si ergo criminalis causa fuit legitimis afficiendi /// penis eiusdem conditionis et diaconus. Ceteri clerici comuni iure offitio ecclesiastico depulsi puniantur.» (Clm 22, fol. 7r, marg. sup.)