Circulares literae dioecesanae anno 1917. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Cardinale Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
XVI.
165 XVI. Nr. 6054. Cardinalis aeppus congruas indicit supplicationes, tempore Adventus habendas. Nivea columba, quam mystico Ecclesiae navigio tam adversa tempestate praepositus Augustissimus Pontifex Benedictus Papa XV. aequissimo sedens in puppi animo, identidem e navi, quae semper quidem „fluctuat, nec mergitur“ unquam, pacis dimisit exploratricem: simplex et timida nimis, fraudis attamen nescia volitabat interdum per regna populosque Europae, alis protensis laetabunda, in tam horrendo gentium conflictu hominibus bello fessis oscula reconciliationis et pacis libare paratissima; visu tamen crudelissimarum inter eos caedium, strepitu item armorum et tormentorum bellicorum boatu perterrita, alis ad moe- stitiam repressis, mitis ad mittentem reversa est, quin caduceatori anhele desideratum olivae ramum rostro tulisset. Nota sunt profecto indefessa Augustissimi Pontificis conamina, reconciliandis inter se populis belligerantibus, invidia aeque livescentibus atque odio velut inexplebili iam aestuantibus adhibita: nec sane ignota tot privata et publica procurationis apostolicae documenta, ad rem facientia, quorum facile princeps est notissima illa et solemnior pro pace invitatio, Calendis Augusti labentis huius anni dimissa, insignis paternae caritatis et germanae iustitiae, incredibilis item prüdentiae atque mirae aequitatis, nec imparis mansuetudinis testis, quam absque intima commotione vix recitare potuimus. Meminit sane vos omnes Filii Dilectissimi, quo fuerit animo excepta paterna illa Sacrosanctae Suae Maiestatis Beatissimae adhortatio, ex specula prodiens coelo proxima, nec quidquam spirans nisi divinum et odore suavitatis plenum: nequaquam item vos latet rerum ad exitium senescentis Europae properantium cursus, quem animo dissimulare neutiquam possumus; ipsi siquidem nostris moerentes ac trepidi cernimus oculis belligerantes totidem populos, summis miseriis et aerumnis vix iam tolerabilibus afflictos ac vel- uti enervatos, simulque funestissimo bellorum fastidio quasi pertaesos: saniora tamen consilia necdum serio meditantes, imo aperte respuentes, atque portis inferi festive interim plaudentibus, in nefanda pervicacia obstinatos, propinatas pacis condiciones impudenter reiicientes, ita quidem ut licet cladibus innumeris caesi, de prae- iudicata tamen opinione et suscepta voluntate, nec nostrorum foederatorumque victricium armorum vi, nec ratione ulla depelli possint. Quae quidem acerbis pectoribus deplorantes, licet nullum prorsus rebus in humanis remedium reperiamus, non tamen ideo despondemus animum, 22
