Circulares literae dioecesanae anno 1913. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
XVI.
186 quomodo potestati quamvis inimicae, obe- diant, admonet.1 Praedicatoribus hujus veritatis praeprimis incumbit obligatio suam cum magistratu civili ita attemperare necessitudinem, ut vivum fidelibus hoc in negotio sistant exemplum. E vestra vosmet gerendi ratione elucere debet, vos huic apostolicae doctrinae inhaerentes revera „ministros Dei“ in bonum civium constitutos eosdem considerare et qua tales aestimandos ac honorandos civibus insinuare. Uti apostolus sui temporis Judaeis contra jugum ethnicum recalcitrantibus, ita vos quoque hodiernis anarchismi asseclis ordinem et autoritatem perhorrescentibus genuinam socialis ordinis ac vitae inculcare debetis ideam. Non me quidem latet, personas magistratuum munere fungentes eorum- quo agendi rationem saepenumero reprobationem mereri, quodipsum s. Pauli quoque contigerat temporibus, attamen ipsum principium ordinis, lex obedientiae salvum semper manere debet in omnibus, quae divino non repugnant praecepto. Sed neque in casu hoc, ultra passivam ut aiunt resistentiam obedientiam denegare licet, quae resistentia ipsa non tam inobedien- tiae, quam magis obsequii altiori legi divinae nempe praestiti habebit characterem, neque timorem ac honorem potestati debitum conculcabit, sed eundem recta ratione honori timorique, quem Deo, utpote omnium Domino debet, sub- ordi nabit. Quod in parabolis Salamonis legitur: „Time Dominum fili mi et regem“2 sane ad eos quoque extenditur, qui regis nomine et ex ejus mandato praecipiunt, ergo quoad ipsos quoque intelligi debet, 1 Rom. 13. 1. seqq. 2 Prov. 24, 21. quod sequitur: „et cum detractoribus non commiscearis“, immo etsi vita eorum vel potestatis exercendae ratio exceptione digna esset, tunc quoque ex parte nostra solvendum ipsis manet tributum, de quo apostolus: „Reddite ergo omnibus debita: cui tributum, tributum; cui vectigal, vectigal; cui timorem, timorem; cui honorem, honorem.“2 Haec principia — historia teste — semper professi sunt christiani in extremo quoque periculo, cum bonorum jacturam passi, vel de ipsa vita periclitati essent, pro armis — ut s. Augustinus loquitur — preces solummodo cum lacrymis adhibebant spemque immutandarum veterum adducendarum que novarum rerum in divina reponebant providentia. Religio nostra, quae hanc suis asseclis instillat doctrinam, cum divina innitatur auctoritate, inconcussa firmae stabilitati reipublicae civilis ponit atque conservat fundamenta. Cum haec practice quoque profitendo fidelibus quasi lumine praerie pergitis, non solum multos evitabitis, qui vestram ac gregis perturbare possent pacem, scopulos, sed rei sacrae quoque hac ratione haud exigua procurabitis emolumenta. Regnum S. Stephani — Deo sint grates — quamplurimos adhuc lege ac traditione stabilitos cum religione nostra habet ac fovet nexus. In accipiendis tamen, quae jure nobis debentur emolumentis, haud raro bono animo magistratuum non exiguas obtingere partes quotidiana docet experientia. Et non solum nobis — hoc sane parvipenderemus — sed quod pluris est, toti gregi nostro immo ipsi rei sacrae, quam administrandam tuendamque suscepimus. Prudentis ergo pastoris est quoad vindicanda quae sibi competunt, 1 Rom. 13, 7.
