Circulares literae dioecesanae anno 1913. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae

XVI.

187

jura suaviter in modo sed fortiter in re procedendo justitiae vindicandae simul ac pacis conservandae semper memorem esse. Utrumque ita efficere debet, ut et querimonias de ostentatione auctoritatis ac de „dominandi cupidine clericali“ effugiat nec tamen servilem animum prae- seferendo, honoris, qui ordini sacerdotali ac muneri ecclesiastico debetur, jacturam patiatur. Res sane difficilis, sed non impossibilis.

His rationibus fundamenti instar constitutis, haud aegre ea, quae casus ferent singulatim superstrui poterunt. Quae si prae oculis habueritis, non multa, quae hac in re vos moneam, habeo hocque unum addo, quod optima proceditis via ad bonam pacis harmoniam et amicam necessitudinem fovendam, ad inimicitiarum dissidia praecavenda, ad communia utrius- que, tam sacrae quam profanae reipublicae emolumenta collatis in unum viribus promovenda.

Longa annorum experientia me docuit in iis, quas rerum circumstantiae secum ferunt, vel quae humana fragilitate excitantur, controversiis non semper ex saecularium magistratuum parte necessariam deesse benevolentiam vel aequitatem. Proli dolor saepenumero inconsideratus, prudentia carens zelus et amarus ecclesiasticorum animus, vel laesa ut ajunt ambitio harmonicae pacis perturbationem vel optimae eousque amicitiae excitare consuevit amarescentium. E conra quae intricatissima videbantur dissidia mutuumque territorium late invadentia, ut bene componantur, aequus ac officiosus non semel magistratuum saecularium effecit animus. Caveamus igitur, ne, quorum pedes in evangelizanda pace speciosi praedicantur, eorumdem animus in pace

procuranda et- conservanda ab iis, qui foris sunt, superetur.

Pace inter eos, qui docendo regen- doque praesunt populo, firmiter constituta, munera pacis tum ipsorum labori haud parum afferent levaminis, tum populo concordibus ducibus recto spiritualis atque materialis profectus subministrabit lucra, quippe cui bene applicentur illa hagiographi: „Fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis.“1 Ut haec abundantia in omnigena prosperitate quo copiosior nobis obveniat, sequamur monitum prophetae dicentis: „Quaerite pacem civitatis et orate pro ea ad Dominum, quia in pace illius erit pax vobis.“2

Venerabiles Fratres et Filii in Christo Dilectissimi, qui pacis inter Deum et homines procurandae ac conservandae item amissae restituendae tenore vestri officii auctores esse debetis, iisdem vobis enitendum est, ut „in terra pax hominibus bonae voluntatis“ tam ad invicem quam ad suum pastorem perturbationis expers firmaque perseveret. Uti vero ad Patrem coelestem accessuris bonae conscientiae pacem suppeditare non desistitis, pari ratione eosdem vinculo pacis vobismetip- sis — qui Patris coelestis pro grege quasi figuram geritis —, firmius indivul- siusque jungere mementote. Quo fiet, ut regnum coelorum, in quo summa pax et discordiae nullae, intra vos esse jureme- rito dicatur coelestisque illa inter beatos harmonia vestra quasi praefiguretur concordia.

Christum Dominum principem pacis sacratissimo hocce adventus praestolamur tempore. Isaias propheta cum ardenter mundi Salvatorem suspicaret, his aeter1 Ps. 121, 7.

2 Jer. 26, 7.