Circulares literae dioecesanae anno 1913. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae

XVI.

184

grex quoque pacis ac concordiae tam inter se quam cum magistris destituetur ornamento.

Quod porro ad ludirectores et magistros attinet, e primis quos occasione captae sedis archiepiscopalis ad vos dederam litteris edocti estis, quanto illos operam que ab ipsis rei nostrae coi latam aestimem. Pro primis ac praecipuis eosdem — ut dixi — habeatis velim laborum vestrorum pastoralium coadjutoribus. Quod praecique in scholis debet contingere catholicis, in ceteris eo sensu, ut institutio principia adminus sequatur religiosa nulloque modo laedat revelationem divinam. Negotium enim instituendae ac educandae pubis scholaris tenore ac vi legis quoque civilis fundamento nititur religioso-ethico. Nostrum est V. V. et PF. ne hanc institutionis publicae indolem a lege intentam non tam verbis urgeamus — successus bonus methodo aspera vix obtinebitur — quam magis amicabi- liter his nostris cooperatoribus occurrendo, cor ad praeceptam viam amico foedere currendam suaviter invitemus. Quamvis igitur vi muneris suscepti a ludimagistris prolem religiose educantibus debitum praestetur servitium, tamen nostrum est solutionem hujus debiti grato accipere animo, ut hac gratitudine ulterior promoveatur zelosi operis augeaturque exercitatio. Exemplum vobis praefulgeat magni gentium doctoris S. Pauli, qui adjutoribus suis eandem ac sibi aestimationis ac caritatis vindicat mensuram, dum Corinthios admonet: „ostensionem ergo, quae est caritatis vestrae et nostrae gloriae pro vobis, in illos ostendite in faciem ecclesiarum.“1

Ipsa quoque respublica civilis influ1 n. Cor, 8, 24.

xum, quem ludimagistri in pubem ac populum exercent, magis in dies agnoscere pergit et honorare. Quod equidem vel eo demonstravit, quod illos charactere publici officialis insigniverit. Minime igitur viros ecclesiasticos legis ac justitiae divinae praecones deceret condignam operariis vel in ipsa publica aestimatione denegare mercedem. Sane vestra quoque auctoritas apud populum fidelem debita accipiet incrementa, si, quos laboris evange- lici habetis socios, qua tales majori etiam aestimio et dilectione prosequi non omiseritis. Coadjutorum aestimium in ipsum laborem redundat, qui vicissim rite aestimatus ministrorum principalium — vestrum scilicet — augebit honorem. Econtra contentiones ac dissidia cum utrique parti amaritudinem gignunt aegre sanabilem, tum utplurimum ipsi rei christianae stragem afferunt nunquam satis deplorandam.

Patres cum sitis spirituales totusque labor vester cum sit insignitus charactere spirituali, indesinenter prae oculis habeatis oportet, quod auctor Regulae Pastoralis1 sapienter monet discordes quantislibet decetero polleant virtutibus, spirituales fieri nullatenus posse: scriptum quippe est: „Fructus autem spiritus est caritas, gaudium, pax“2 e contra : „Cum sit inter vos zelus et contentio, nonne carnales estis?“3 Sane regnum coelorum, quod plane spirituale est, quod intra nos est, quod purissimum spiritum, ipsum Deum habet auctorem et regem, quem nemo videre potest nisi pacem sequatur et sanctimoniam,4 regnum, quod beata pacis vocatur visio, quo pacto tales ferat

1 III. 22.

2 Gal. 5, 22.

3 I. Cor. 3, 3.

4 Hebr. 12, 14.