Circulares literae dioecesanae anno 1913. ad clerum archidioecesis strigoniensis a Joanne Csernoch principe primate regni Hungariae et archiepiscopo dimissae
XVI.
183 huic domui et si fuerit ibi filius pacis, requiescet super eum pax vestra, sin autem ad vos revertetur.“1 Sed ipsa quoque quotidiana tam nostra quam aliena hoc idem nos docet experientia. „Sane, ut animos hominum occupes, ut voluntates eorum invadas tibique obstringas, nullus talis magnes, qualis suavitas verborum atque consuetudinum lenitas.“1 2 Uti omnium, quae inter homines moveri solent discordiarum, ita earum quoque quae inter gregem et pastorem accidere consueverunt, magnam partem quaestionibus materialibus — sacra auri fame — excitari quis est qui ignoret ? Non est hujus loci de hac re delicata pertractare. Silere tamen non possum gregis in pastorem exacerbationem indiscretis, immoderatis exactionibus magnopere excitari nostris praecipue diebus cum de cleri rebus temporalibus inhiatione in dies malevolae in vulgus sparguntur fabulae. Nemo quidem dubitat, quin altari servientes de altari vivendi jus habeant,3 sed prudentiae pastoralis zelique animarum erit dijudicare modum, qui evitandae in hac quaestione salebrosa acerbitati pro rerum et temporum circumstantiis maxime conveniens dignoscatur. Cum sacrorum antistites regni dioecesibus praepositi omnem movere satagunt lapidem, ut congrua cleri sustentatio, latis e parte sua ingentibus sacrificiis et impetratis in hunc finem reipu- blicae quoque civilis vere magnis subsidiis, multiplicibus moderni aevi exigentiis utcunque commensuretur: pro praestita hoc modo adjutrici manu vestrum erit fiiliorum misereri, sicut et nos miserti 1 Lue. 10, 5. 2 Did. Nyss. in Is. c. 16. 3 I. Cor. 9, 13. sumus vestri. Cavete itaque fratres ne quos tristi fortuna pressos consolari et elevare debetis, eorum vulnera mucrone avaritiae recrudescere faciatis, neve „dum parva foris defenditis, intus amittatis maxima, quia dum rem diligitis temporalem veram amittitis dilectionem.“1 Si disciplina unitatis, concordia atque vinculum caritatis in eos vobis conservanda est, qui objectum vestrae activitatis, agrum segetis, materiam piscationis, exercitum regimis vobis exhibent: quanto magis concors hic animus discordiarum et inimicitiarum nescius in eos maxima sollicitudine est fovendus, qui certam eam- que non exiguam vestri quoque laboris partem capiunt, vel qui in campo suae activitatis haud inutile vobis praestant auxilium. Ludirectores ac magistros seu docentes heic praeprimis indigitatos volo nec non personas in communitatum magistratibus officio praepositorum fungentes. Iam brevi hoc tempore, quod qua praesul inter vos transegi, haud sine moerore intellexi, qui regimini plebis praepositi sunt et qui unitis viribus concor- dique labore omnigenam commissi sibi populi salutem promovere deberent, infausto contra invicem certamini deditos alterum alterius auctoritatem subruere. Ad gregem fidelium in pacis concordia disciplinaeque unitate conservandum in primis necesse est, ut ii, qui huic operi praefecti sunt, mutuam inter se aestimationem ac caritatem servantes concordibus principiis animati, mutuo adjutorio suffulti magno huic semet accingant labori. Nisi etenim unitati quam docent ac concordiae quam praecipiunt in semetipsis sistant speculum, ad ducum inter se disconvenientium exemplum ipse 1 S. öreg. M. Hom. 27. in Evang.
