Református teológiai akadémia és gimnázium, Pápa, 1909

I. Kocsi Csergő Bálint rektori beszédei. Közli Thury Etele

— 13 — causa suarum fortunarum, vei minimum assem decedere: per multos qui cum Anania et Saphira mallent suorum bonorum praestantissimam partem suae libidini reservare, quam labescentis ecclesiae necessariis usibus vel minimo eorundem pulvisculo succurrere

: non tarn vapulatione, quam commiseratione digna est haec infelicitas hominum

; adeo ut cum Lucretio hic exclamare libet: O! miseras hominum mentes, o! pectora caeca, Qualibus in tenebris vitae, quantisque periclis Degitur, hoc aevi quodcunque est. Non enim intelligunt, miseri hi homines privatis commodis prae iis quae ad Deum pertinent consulentes se a Deo dispensatores constitutes, proque de sue dispensatione rationem reddituros, proque arbitrio Dei ab hac dispensatione repellendos. Non vident miselli se ilia quae Deo divinisque rebus subtrahunt, et nunc et ohm mundo, mundanisque exhibituros

: ut hoc domestico nimium tristissimo exemplo edocti saepius experti sumus. Tum demum intelligent hi suam stultitiam, cum ea quae in potestati habuerunt amiserunt

; cumque nee sibi nec aliis prodesse querint, tunc inquam cum Deo iustissimo scelera hominum ulciscente in vesceribus illorum ut quidam inquit

: magnis iniuria poenis Solvitur, et iustum praeterit ira modum. Sed quid iuvat post factum sapere et ut Claudianus loquitur: Quid iuvat errores mersa iam puppe fateri; nihil tunc suos patronos vota et desideria iuvant. Plato olim sapientissime iudieavit rempublicam istam esse satis miseram, in qua privataé opes civium crescerent; publicae autem deficerent: nec immerito, intellexit enim bonus vir privata commoda civium, publico bono deficiente consistere non posse, nam ruere illa non possunt, quin haec eodem labefactata motu concidant; sed haec ruere possunt, neque tamen illa in eandem perniciem trahuntur. Eodem iure nos quoque nostram ecclesiam satis afflictam cernimus, nam huius ecclesiae civibus privata bona in immensum creverunt et crescunt, publica vero negleeta et contempta iacent, hoc solum restat ut penitus sublato et everso publico bono, privata in eandem calamitatem seeurn trahant. Ab hoc periculo procul dubio et publicum et privatum commodum prohibere possetis, modo unanimes ad salutem ecclesiae ineumberetis

: sed est aliquid quod tunc consensum transversim agit, nimirum illud, quod paulo ante commemorare caeperam mutiium odium. Sapienter dictum est: concordia res parvae crescunt, discordia maximae dilabuntur. Inter nos quamdiu consensus in bono Dei promovendo, vigebat, quamdiu auditorum mutua consilia cum pastoribus ecclesiae placide et favorabiliter communicata sunt; quandiu summi cum infimis, nobiles cum ignobilibus, pauperes cum divitibus in Christo idem sentiebant, minima initia reformationis in maximam molem