Acta Papensia 2001 - A Pápai Református Gyűjtemények Közleményei 1. évfolyam (Pápa, 2001)
1-2. szám - Forrásközlés - Köblös József: A pápai reformátusok küzdelmei a szabad vallásgyakorlatért a XVIII. század elején
Forrásközlés exercitium nobis, incolis Papensibus ob rationem militiae praesidiariae concessum nequaquam fuit. Libertas enim exercitii religionis articulo praecedente 25t0 eiusdem Diaetae omnibus et ubique per regnum admissa et ratihabita extitit, diuque antea, anno quippe 1681.197 articulo diaetaliter stabilita jam fuerat. Palpabit autem quisquis legerit, sive titulum, sive tenorem eiusdem articuli 26., quod idem articulus de templorum et locorum pro iisdem aedificandis assignatione sonet, ilioque fine Papa inter reliqua confinia denominata sit, et ibi quoque templum seu oratorium, tanquam attune per nos actu possessum una cum parochia et scholis nobis permaneat. Informatio illustrissimorum dominorum comitum Josephi et Francisci Eszter- hasy fratrum Nihilominus tamen, ex quo post felicem earundem regni partium occasione superioris adhuc belli Turcici factam recuperationem et jurati Christiani nominis hostis profligationem memoratum oppidum Papa confinium esse desiisset, militiaque praesidiaria, in cuius potissimum172 favorem et gratiam publicum idem Helveticae confessionis exercitium toleratum173 fuisset, exinde alio translata vel caractere174 militari exuta extitisset, consequenterque175 ratione legis in praecitato articulo 26. fundamento176 substrata ipso facto cessante, eiusdem quoque effectus, exercitii nempe confessionis Helveticae admissio et continuatio cessare seu ad loca articularia remitti debuisset. Limpida contrarii remonstratio Ad 2dum et 3lium Haec assertio dominorum comitum ipsamet est destructiva prioris, nam illic nihil aliud, quam ratio militiae praesidiariae, hic vero potissimum ea pro motivo diaetaliter concessae libertatis exercitii religionis nostrae adstruitur. Si ergo potissimum profecto non tantum, propriis etiam ab adverso confessatis. Unde si una legis ratio cessat, extantibus aliis quoque rationibus, non cessant omnes, neque per consequens effectus talismodi legis. Sed et alioquin ruente fundamento superaedificata quoque ruere oportet. Haec autem illatio trahitur per dominos comites ex primo illo asserto suo quasi Papensibus libertas exercitii religionis ob rationem praesidii fuerit concessa. At huius asserti nullitatem jam demonstravimus apodictice, siquidem nec praecise, nec potissimum ob rationem praesidii liberum religionis exercitium in articulo 25t0 anni 1681. sive nobis, sive ulli alii nominanter, sed omnibus et ubique per regnum restabilitum fuit. Ac insuper articulo citato 2610 templum seu oratorium attune per nos articulariter possessum nobis relictum et quidem triplici titulo, utpote tam in communi, quatenus in regno comprehensi sumus, §. Templa demum etc., quam et strictius et specialiter, quatenus in comitatu Veszprimiensi siti sumus, §. In aliis vero comitatibus veluti Szaladiensi. Vesz172 Az aláhúzott szó mellett a bal lapszélen: 2. 175 A tolleratum. 171 A carrectere. 175 Az aláhúzott szó mellett a bal lapszélen: 3. 176 A 2. sz. dokumentumban: pro fundamento. 86 Acta Papensia 1. (2001) 1-2.
