1843-1844 Irományok 1. • Felséges Első Ferdinánd ausztriai császár, Magyar- és Csehországnak e' néven Ötödik Apostoli királya által szabad királyi Pozsony városában 1843dik esztendei pünkösd hava 14-ik napjára rendeltetett magyarországi közgyűlésnek irásai. / Pozsonyban / Az Országgyűlési Irományok Kiadóhivatalában / 1844
21-dik szám alatt jelentése az 1840-dik évi IV-dik törvényczikkely által, a ' Duna 's egyéb folyamok szabályozása iránt kinevezett országos Küldöttségnek
15. Ülés írásai. Julius 5-éti 1843. Dura ultro Sua Majestas Sacratissima solutionem individuorum penes rcgnicolaria officia applicitorum, hactenus Croatiae contributioni inhaerentem, in aerarium regium camerale dcrivasset, novus intuitu augendae contributionis tractatus initus, liaecque per Status et Ordines regni Croatiae praeter primitus depensos annuos . . . 31000 linos adhuc in annuis .............. 70000* linis adaucta fuit, adeoque in annuis ........... 101000 linis defixa exstitit, Sua Majestate Sacratissima ddto 28-ae Aprilis 1773, Nr. 2073 id una clementissime ultro disponente: ut erga demissas Statuum et Ordinum preces intuitu erigendorum in regno Croatiae orphantrophiorum, hospitalium et scholarum nationalium propositas ex praemissa aucta contributione flor. 20000 per aliquod annos pro commodo regni segregentur, sed et non tantum haec summa, sed etiam annua florenorum 3372 xr. 15 summa, quae ex reductis nonnullis regnicolaribus officiis remansit, in emolumentum regni Croatiae penes excelsam Cameram regio-hungarico-aulicain elocetur. Duplicis ordinis summarum harum segregatione taliter necessaria, eo eatenus clementissime constituto: ut illorum 20000 florenorum depensio ad cassam orphanalem, nosocomialem et scholarum nationalium adhuc per quinquennium perduret, post cpocham vero hanc totius cassae hujus medietas una cum annuis praedeductis (lorenis 3572 xris 15 ad rationem neo-instaurandae cassae commercialis applicetur. — Quae altissima dispositio originem fundi commercialis croatici constituit. Ad 2-am. Fundus hic, qualiscunque demum est, praecise ex Jurisdictionum regni Croatiae contributione exsurrexit, ct vel ideo proprietatem duntaxat regni Croatiae constituit, et destinatio ejus unice a’ dispositione proprietarii regni Croatiae dependet. Quia, si ex contributione croatica quidpiam relaxatur, vel minus offertur, id profecto regno Hungáriáé ita parum adjicitur, sicut minus oblatae contributionis hungaricae quantum subito in proprietatem Croatorum non recidit, ad id enim donatione relaxantis, aut minus offerentis opus foret. —- Casum tamen hunc intervenisse me adminus latet. Absit a’ me, qui non indulgeam, commercii promotionem, quae etiam per regulationem fluviorum obtinetur, omni provinciae proficuam esse, sed remota illa idea a' me sit, ut etsi bonum alicujus promoveam, aut promoverere velim, ejus proprietatem ideo attrectare ausim. Non vana spes est, ut Croatae, qui culturae nationis suae adeo incumbunt, commercium quoque omni ex parte promoveant, et in scopum hunc suae illam, quam voluerint, convertant proprietatis partem. Sed ita ipsum momentum, dum fundum suum convertere voluerint, sicut et destinatio ejus a dispositione, et arbitrio eorum unice, qui proprietarii sunt, dependet. Dependet vero eo magis, quod Sua Majestas Sacratissima iteratis declarare dignata fuerit vicibus: fundum omnem hunc, qui ex contributione originem suam trahit, proprietatem Croatiae constituere, et ejus destinationem Statibus et Ordinibus regni Croatiae generaliter congregatis, sub inspectione tamen regia relinqui. Cujus altissimae provisionis uberrimum testimonium per id etiam Sua Majestas Sacratissima praebere voluit dum ad tractatum binis vicibus cum Croalis, non vero Hungaris ratione contributionis, unde fundus commercialis croaticus conflatus est, condescendisset. Contributio, quae pro intertentione militiae, sic dictae colapianae, et pro provincialibus officiis solvebatur, ac subin per praeattactos tractatus praestituta est, nunquam proprietatem dominorum Hungarorum constituit, qui de ea integra, vel de ejus parte disponere valuissent, ita nec pars relaxata ad eorum destinationem pertrahi potest; ast omne beneficium, quod nefors exinde promanavit, unice Croatis accessit — proprietatem vero, et scopum insuper Sua Majestas Sacratissima jam definivit et definire potuit. Si omnis contractus, et doni destinatio inter privatos — donantem quippe et donatarium, ac contrahentes — inviolabilis est, eo magis legislatoribus sacra esse debet, qui jus unquam postponunt nec arbitrio, nec commodo suis. Tum ex origine praeviarum cassarum ad punctum 1-um genuine deducta, cum et ex sonticis ad punctum 2—um allatis motivis fundi commercialis ita, sicut et cassarum orphanalis, xenodochialis et scholarum nationalium proprietas unice regnum Croatiae respicit. Quid prosit vero cuipiam rei mobilis, aut immobilis proprietas, si alter illam consumere, si alter de hac disponere valeat; fundus hic est, et dicitur croaticus — quaeso vero, an croaticus sit? si admittatur, ut alter, quam regnum Croatiae de se disponat. An jus autem proprietatis, quae cum destinatione intime juncta est, sibi vendicandae alicui competat, an exemplum tale statuere proficuum sit, corpori legislative dijudicandum relinquo. Ad 3-am. His argumentis ducta regnicolaris deputatio in objecto commerciali ad effectum legis anno 1/90 perlatae procedens opinata est, quod standum sit originali capitalis commercialis croatici destinationi, et ipse modus qualiter capitale hoc in fines suos convertendi activitati Statuum, et Ordinum regni Croatiae sub altissima inspectione deferri deberet. Subseque exmissa per articulum 30-um 1802 Deputatio regnicolaris nullam ulteriorem fundi hujus mentionem injecit, apprime sibi cognitum habens, quod fundus croaticus sit, et destinatio ejus in regni Croatiae generali congregatione determinanda veniat. 551 in se assumendo cum Statibus regni Croatiae ad tractatum ratione solvendae pro eadem militia contributionis condescendit, (piae contributio ad cassam militarem pendenda mutuis pactis conventis in annuis 31000 (lorenis defixa fuit. 13H #
